روایتی کاریزماتیک از ظهور و افول داعش، احتمال یابی جنبشی بدیل و محظورات کاریزما در مقایسه با ولایت معنوی در نظام شیعی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بن مایه افکار عمومی این روزها ظهور و افول جنبش داعش است. در این مقاله ضمن خوانشی کاریزماتیک از ظهور و افول داعش، به کار ویژه دو سویه کاریزما نظر به مقدورات و محظورات آن توجه شده است و ضمن تمایز آن از بدیل اسلامی اش "ولایت معنوی"، نیمه تاریک کاریزما نیز ملحوظ شده است. رویکرد غالب مقالات موجود جاذبه پیامبر و ولایت معنوی در نظام شیعی را نوعی کاریزما انگاشته اند. اگر عشق به ولایت در اندیشه شیعی را از نوع کاریزما بدانیم، آن گاه نا خواسته به مقتضای هویت کاریزما، افول و جایگزینی آن را پس از چند دهه پذیرفته ایم. هدف نظری مقاله بررسی محظورات کاریزما در مقایسه با بدیل آن ولایت معنوی در نظام شیعی و هدف راهبردی و استراتژیک آن بررسی چرایی افول زود هنگام داعش با استدلال به نظریه پردازی ماکس وبر است و هدف کاربردی، بررسی احتمال عقلایی ظهور بدیل داعش است. نتیجه نظری مقاله، تفوق ولایت معنوی بر کاریزما و مهم ترین یافته راهبردی و استراتژیک آن، احتمال عقلایی در ظهور جنبشی شبه داعشی است. روش تحقیق مقاله تحلیلی، انتقادی، با استفاده از منابع کتابخانه ای و بهره وری از نظریه پردازی ماکس وبر، کولاکوفسکی و هانا آرنت است.