سیاست های توزیع بهینه جمعیت و مهاجرت در ایران: اولویت بندی تجربیات جهانی از نگاه صاحب نظران ایرانی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

امروزه، تمرکز بالای جمعیتی در کلان شهرها به مسأله ای پیچیده تبدیل شده است. همه دولت ها دغدغه ی توزیع بهینه جمعیت را دارند و همواره جهت تعدیل جمعیت کلان شهرها سیاست هایی را اجرا می کنند. در این مقاله عمده ترین سیاست هایی که در کشورهای منتخب آسیایی جهت توزیع بهتر جمعیت به اجرادرآمده، شناسایی شدهاست، سپس جهت انطباق و اجرایی کردن آنها در ایران، 54 تن از اساتید برجسته ی کشور آنها را ارزیابی و اولویت بندی نموده اند. این مقاله دو هدف را دنبال می کند: الف) شناسایی سیاست های مؤثری که با توجه به تجربیات متخصصان داخلی با شرایط جامعه ی ایران سازگار و منطبق باشند، ب) اولویت بندی سیاست ها از نظر اجرایی و درجه ی تأثیرگذاری. نتایج نشان داد که اقدامات سیاستی در چهار حیطه شامل سیاست های: اجتماعی- فرهنگی، توسعه ی قطب های رشد، آمایش سرزمین و مبارزه با مفاسد اقتصادی- اجتماعی بیشترین اثر را بر توزیع بهینه ی جمعیت در کشور دارند. همچنین سیاست های توسعه ی سرمایه گذاری های محلی، به فعل درآوردن ظرفیت های توسعه ی منطقه ای، ایجاد فرصت های شغلی در روستاها و شهرهای کوچک به ترتیب با نمره ی 30/4، 26/4 و 19/4 در سه اولویت اول اجرایی پیشنهادی صاحب نظران هستند که اثرگذاری بیشتری در کنترل جمعیت کلان شهرهای کشور خواهند داشت.