بررسی نقوش و سیر تحول آن ها در تخت های ایرانی دوران باستان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

این مقاله پژوهشی پیرامون تخت های ایرانی در دوره باستان از سلسله ایلامیان تا پایان سلسله ساسانیان و آغاز اسلام در ایران است. هدف پژوهش شناسایی و معرفی گونه های متفاوت تخت های ایرانی و بیان چگونگی آن ها در این دوره است. پژوهش درصدد پاسخ گویی به سؤال های ذیل است: 1. شکل های مورد استفاده در طراحی تخت های ایرانی در دوره باستان کدامند؟ 2. مفاهیم مرتبط با نقوش تخت های ایرانی در دوره باستان چیست؟ پژوهش حاضر از لحاظ روش پژوهشی توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر آیکونوگرافی است. شیوه گرد آوری داده ها کتابخانه ای و میدانی است. نتیجه حاصله چنین بود که مبلمان ایرانی در دوره باستان، در عین تفاوت های بسیار، مسیری ممتد را در روند طراحی طی کرده است. در هر دوره شاهد به کارگیری نقش مایه های حیوانات اساطیری، اشکال هندسی و ساده در طراحی مبلمان هستیم که هر یک متناسب با باورهای مذهبی، کاربرد و درجه اجتماعی افراد، مورد استفاده قرار می گرفته است. به این ترتیب خدایگان، شاهان و ساتراپ ها در مراسم آیینی و رسمی از مبلمان با طراحی پیچیده تر و پرکارتر به کار می بردند و در ضیافت ها و مراسم غیر رسمی، مبلمان ساده تر توسط آن ها و نیز مردم عادی مورد استفاده قرار می گرفت.