حزب کمونیست و مسئله ملیت ها در ایران ۱۳۳۸ه.ق-۱۳۱۱ه.ش (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مساله ملی مفهومی است که مارکسیست ها در مواجهه با گسترش موج ناسیونالیسم در قرون ۱۹ آن را مطرح و در ادامه، بخصوص در آستانه انقلاب اکتبر، از آن به عنوان ابزاری در جهت پیشبرد اهداف خود استفاده کردند. در ایران نیز به طور مشخص با تاسیس حزب کمونیست در سال۱۳۳۸ه ق بود که مساله ملی مطرح شد و این حزب در صدد تببین رویکرد خود در قبال آن برآمد. پرسشهای اصلی این پژوهش آن است که چرا مفهومی به نام مساله ملی در ایران مطرح شد؟ مساله ملی چه جایگاهی در راهبرد سیاسی حزب کمونیست ایران داشت؟ این پژوهش با رویکردی تببینی_تفسیری و با روش تحلیل محتوا به بررسی این سوالات می پردازد. این پژوهش نتیجه می گیرد که مساله ملی پیش از آنکه نمودی واقعی در جامعه ایران داشته باشد، ابزاری بود که حزب کمونیست ایران بتواند در راه جلب حمایت عناصر ناراضی از آن استفاده کند و حزب توجه بیشتری به آن نمی کرد. با این وجود حزب مفاهیمی را پایه گذاشت که در ادامه چالش های بسیار مهمی برای منافع ملی ایران ایجاد کرد.