تحلیل نهادی استقرار نظام مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی در ایران (با استفاده از چارچوب توسعه و تحلیل نهادی) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
شماره صفحات:
۶۱ - ۹۰
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
استقرار نظام مالیات (یکپارچه) بر مجموع درآمد از مهمترین اقداماتی است که می تواند نقش محوری در تحول مالیاتی کشور ایفا کند. این نظام مالیاتی با اینکه در برخی قوانین پیش از انقلاب اسلامی و قانون مالیات های مستقیم مصوب 1366 وجود داشته ولی هیچ گاه در ایران اجرا نشده است. مسئله تحقیق حاضر این است که در فرایند استقرار نظام مالیات بر مجموع درآمد خصوصیات بازیگران، الگوی تعاملات آنها، میزان اطلاعات و دسترسی و عوامل نهادی و برون زای حاکم بر تصمیم گیری در این باره چیست؟ ازاین رو چارچوب توسعه و تحلیل نهادی و نظریه انتخاب عمومی در پژوهش حاضر مورد استفاده قرار گرفت. همچنین مصاحبه نیمه ساختار یافته با جمعی از صاحب نظران حوزه مالیات ستانی انجام و برای تحلیل نتایج آن از روش تحلیل مضمون استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بازیگران کم درآمد و پردرآمد از حیث تقارن اطلاعات، تکثر، میزان دسترسی به مراکز تصمیم گیری شرایط برابری ندارند. همچنین بازیگران پردرآمد که از وضع مالیات بر مجموع درآمد متضرر می شوند به روش های مختلف در لایه سیاستی کنش دارند ولی بازیگران کم درآمد در لایه سیاستی حضوری ندارند. پیش بینی مقاله این است که در شرایط عادی نظام مالیاتی تصویب و اجرا نمی شود؛ مگر اینکه عوامل برون زا همچون فشار تحریم ها، مطالبه فعالان اجتماعی و روحیه تحول گرایی در مجلس و دولت شرایط استقرار این نظام مالیاتی را فراهم کند.Institutional Analysis of the Establishment of the Individual Income Tax System in Iran Using the IAD Framework
Establishing the Individual Income Tax System can play a pivotal role in tax reform in the country. This tax system has never been implemented in Iran. The problem with the process of establishing PIT is, the uncertainty about the characteristics of the actors, their pattern of interaction, the amount of information and access, and the institutional and exogenous factors that govern the decisions made in this regard. In this study, the Institutional Economics Approach was chosen as a solution to this dilemma and the Institutional Analysis and Development framework (IAD) was used as the basis for its analysis. The findings of the study indicate that high-earning and low-earning actors differ greatly in terms of awareness, growth, access to decision-making centers, and action at the policy-making level. The present study predicts that under normal circumstances this tax system will not be approved and implemented unless exogenous factors, such as the pressure of sanctions, the demands of social activists, and the changing political climate of parliament and government, trigger a push for the enforcement of such a system.
تبلیغات
