بررسی نقش نشانه های شیعی در مراتب حس مکانی اماکن مقدس دوران صفویان (نمونه موردی مسجد امام و مسجد شیخ لطف الله) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در مساجد بازمانده از دوره صفویه در شهر اصفهان، اصول معماری به چشم می خورد که به عنوان زیرساخت تصمیم گیری طراحان این دوره در طراحی نقوش و تزیینات بوده است. بخشی از این تزئینات ارتباط مستقیمی با مفاهیم شیعی دارد لذا بررسی آن می توان سهمی در شناخت ماهیت معماری این دوره داشته باشد. روش این پژوهش توصیفی و تحلیلی و با رویکرد کمی و کیفی است. ترکیبی از نوع لانه به لانه کیفی در کمی است که در مرحله کیفی از دو تکنیک مجزا برای شناخت و ارتباط دهی استفاده می شود که شامل دلفی و کدگزاری است. در بخش کمی با آزمون های آماری استنباطی است. کاربران فضای در این مساجد می باشند که به علت عدم داشتن اطلاعات دقیق با استفاده از جدول مورگان محاسبه شده که تعداد 384 نفر برای انتخاب بیشترین تعداد برگزیده می شود. نتایج مصاحبه با آن متخصصین با نرم افزار ATLASTI مورد تحلیل قرار گرفت و در بخش کمی با آزمون های آماری استنباطی و با استفاده از نرم افزار SPSS سهم عاملی هر یک از نشانه ها مورد بررسی قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد بیشترین سهم عاملی مربوط به شکل دهی به فضاهای بزرگ و کوچک که شامل محراب، حوض خانه، شبستان، صحن مسجد، گنبد می شوند، با مقدار (000/1) است و کمترین سهم عاملی مربوط به مصالح معماری با مقدار (523/0) است. آرایش فضاها در مساجد در دوره صفوی به خصوص مساجد شیخ لطف الله و امام، موجب شده که انگاره ای فضایی آرام و زیبا شکل گیرد و ترکیبی پرمایه و شگفت انگیز ابداع شود. اهداف پژوهش: بررسی و تحلیل انواع نشانه های شیعی در مسجد شیخ لطف الله و امام اصفهان. بررسی نقش نشانه های شیعی بر طیف های گوناگون حس مکان در مسجد شیخ لطف الله و امام اصفهان. سؤالات پژوهش: نشانه های شیعی در در مسجد شیخ لطف الله و امام اصفهان کدام اند؟ کدام یک از نمادهای شیعی در هر یک از مراتب حس مکانی دارای تأثیر بیشتری می باشند؟A study of the role of Shiite symbols in the spatial sense of the holy places of the Safavid period A case study of Imam Mosque and Sheikh Lotfollah Mosque
In organizing the mosques of the Safavid period in Isfahan, one can find principles that have been the decision-making infrastructure of the designers of this period for designing designs and decorations. It is a combination of nest-to-nest quality in quantity, which in the qualitative stage uses two separate techniques for identification and communication, which include Delphi and coding, and in the quantitative part with inferential statistical tests. There are space users in these mosques, which due to lack of accurate information has been calculated using Morgan table, which 384 people are selected to select the highest number. The results of interviews with those experts were analyzed with ATLASTI software and in a quantitative part with inferential statistical tests and using SPSS software, the factor share of each symptom was examined. Findings show that the highest factor share is related to the formation of large and small spaces, which include the altar, basin, nave, courtyard of the mosque, dome, with a value of (1,000) and the lowest factor share. To architectural materials with a value of (0.523). The arrangement of spaces in mosques in the Safavid period, especially the mosques of Sheikh Lotfollah and Imam, has caused the idea of a calm and beautiful space to be formed and a rich and wonderful combination has been invented.
تبلیغات
