سیر آفاقی در سلوک عارفانه عطّار (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
عرفان اسلامی که مُلهم از آموزه های وحیانی است، به استناد آیه شریفه «سَنُریهم آیاتِنا فی الآفاقِ و فی أَنفسِهم حَتّی یتَبیّنَ أَنّه الحقُّ» (فصّلت/53)، سلوک اهل طریقت را شامل سیر آفاقی و سیر أنفسی محسوب می دارد. عطّار که در شاهکارهای منثور و منظوم عرفانی خود، به تبیین نحوه سلوک عارفانه پرداخته است، به سیر آفاقی عنایتی ویژه داشته و سالک طریقت را بدان توجّه داده است. در اندیشه عارفانه عطّار، سیر آفاقی بر سیر أنفسی تقدّم دارد. او به مصداق «المجاز قنطره الحقیقه»، مشاهده مظاهر عالم را، که مظهر اسماء و صفات حق محسوب می شوند، لازمه سلوک صوفیانه می داند و درک کیفیّت ارتباط موجودات با یکدیگر و با خالق هستی را باعث مشاهده جلوه و جمال حق در عناصر خلقت می شمارد. سیر آفاقی عطّار، از مرحله مادّه و طبیعت، تا مرحله روح و جان و تا عالم ملکوت ادامه می یابد. او با نگاه نافذ خویش، حجاب های گوناگون را از چهره مظاهر هستی بر می دارد و به باطن آن ها راه یافته، و حقیقتی واحد را در وجود ممکنات عالم، ساری و جاری می بیند و در سایه نظریه وحدت شهودی خود، به مبدأ حقیقی جهان- که نهایت آمال اهل عرفان است- متّصل می گردد.Traversing Heavens in Attar's Mystical Journey
Islamic mysticism that is inspired by revelation teachings, according to the
Quranic verse quoted "We will soon show them Our signs in the Universe and in
their own souls, until it will become quite clear to them that it is the truth."
(Fussilat (41): 53), the spiritual journey of a Sufi involves traversing heavens and
souls.
Attar in his mystical masterpieces of prose and verse has explained how to
have mystical journey, especially traversing heavens, and how to catch Suffi's
attention toward that.
In Attar's mystical thought, traversing heavens comes before spiritual journey.
Even with "Fact is an arch of metaphor" observing the manifestations of the
universe – that is symbol of names and attributes of Allah – is essential for
mystical conduct, and understanding the quality of creatures' relationship with
each other and the creator of universe, results in observation of the Almighty's
manifestation and elegance in created components.
Attar's process of traversing heavens ranges from the stage of material and
natural life to the stage of soul and spirit up to world of heaven. He removes
various veils from the manifestations of the universe by his penetrating look and
achieving the conscience of it, seeing the unity fact in the possible existence of
the universe, and through the unity of witness's theory he become connected with
the really exact source of the universe – that is the ultimate wishes of a Sufi.
تبلیغات
