رسول جعفریان

رسول جعفریان

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۳۲۲ مورد.
۲۱.

تمدن اسلام نگاری در دوره پهلوی دوم: رویکرد کتابشناختی

نویسنده:

کلید واژه ها: تمدن اسلامی تمدن نگاری پهلوی دوم ک‍ت‍اب‍ش‍ن‍اس‍ی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۸۹
 پیش از این مقاله ای با عنوان «نخستین نگارشها در حوزه تمدن اسلامی» نوشتم که هدف از آن مروری بر مطالعات تمدن اسلام نگاری از آغاز ورود مباحث تمدن اسلامی به نوشته های اسلام و ریشه های آن با رویکرد کتابشناختی بود. مقاله یاد شده در آینه پژوهش شماره 184 (صص 38 17) منتشر شد. آن مقاله، مقدمه متنی است که در اینجا ملاحظه خواهید کرد. به علاوه مقاله دیگری هم با عنوان «ادبیات نقادی در حوزه قم» مکمل همین بحث است که در مجموعه دوم صد سالگی قم انتشار یافت. مقاله حاضر، مروری بر شماری کتاب و مقاله، باز هم زیر همان عنوان «تمدن اسلامی نگاری در ایران دوره پهلوی دوم» است. هدف این است تا نشان داده شود چه موضوعاتی در این کتابها دنبال می شده و چه آثاری در این موضوعات نوشته شده است.  
۲۲.

سرگذشت طوماری زیارتی از دوره شاه سلیمان صفوی سال های 1905- 1099

نویسنده:

کلید واژه ها: طومار زیارتی درویش طاهر توحید خانه تصوف شاه سلیمان صفوی خانقاه حرم امام رضا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۱۳۸
مبنای این مقاله، گزارش و توضیح و تصحیح متن طوماری است که میان سالهای 1095 تا 1099 ق فراهم آمده است. بر اساس این طومار، درویش طاهر، صوفی وابسته به توحیدخانه صفوی، به زیارت حرمین شریفین، عتبات، حرم امام رضا، بقعه شیخ صفی و نیز قبر بابا طاهر عریان رفته و پس از بازگشت از مشایخ توحید خانه درخواست کرده است تا گواهی نامه زیارت برای او بنویسند. برخی به نثر و برخی به نظم، سفر زیارتی او را گواهی کرده اند. این طومار یک سند ارزشمند در باره ادبیات دینی  زیارتی صوفیان شیعه مذهب در اواخر دوره صفوی است.
۲۴.

دهه تمدن اسلام نگاری (1345- 1356 خورشیدی): نگاهی به چهار کتاب از سید حسین نصر، عبدالحسین زرین کوب، محمدرضا حکیمی و سید محمدباقر نجفی

نویسنده:

کلید واژه ها: تمدن اسلامی تمدن نگاری پهلوی دوم ک‍ت‍اب‍ش‍ن‍اس‍ی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۹۷
در فاصله سالهای 1345 تا 1356 گفتمانی بر محور «علم و تمدن در اسلام» شکل گرفت. این مساله پیشینه داشت که در مقالات دیگری به آن پرداخته ام، و در اینجا خواسته ام، روی چهار کتاب تمرکز کنم. این چهار اثر از چهار نویسنده معروف، سید حسین نصر، عبدالحسین زرین کوب، محمدرضا حکیمی و سید محمد باقر نجفی است. گفتمان «تمدن اسلامی» غیر مستقیم روی انقلاب اسلامی سال 1357 موثر بود. می شود گفت به صورت پنهانی ایده ای وجود داشت که امکان انعقاد تمدن جدیدی تحت لوای اسلام در مقابل تمدن غرب وجود دارد. در اینجا سعی کرده ام، اصول کلی این گفتمان را در سایه این چهار کتاب توضیح دهم.      
۲۵.

از مدینه تا شیراز: شرحی در باب خاندان زرندی انصاری و کتاب الإعلام بسیره النبی(ص) از شمس الدین محمد بن یوسف زرندی (693- 747)

نویسنده:

کلید واژه ها: خاندان زرندی کتاب الإعلام بسیره النبی(ص) بغداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۱۰۷
زمانی که ایران توسط اعراب فتح شد، بسیاری از قبایل و طوایف عرب، در شهرها و روستاهای ایران اقامت کردند. فهرستی از آنها را یعقوبی در البلدان آورده است. میان آنان شماری از مردمان انصار از اوس و خزرج هم بودند و گروهی از ایشان در زرند اقامت کردند. شاید چند قرن بعد، فردی با نام یوسف از این جماعت، برای تحصیل به بغداد رفت، از آنجا عازم حرمین شد و در مدینه اقامت دائم گزید؛ نسل او در این شهر بسیار زیاد شد و همه به زرندی شهرت یافتند. فرزند وی شمس الدین محمد سال 745 به شیراز آمد و سه سال بعد درگذشت. در این فاصله آثاری نوشت که دو مورد در فضایل اهل بیت (ع) و یک مورد سیره نبوی و تاریخ خلفا بود. گزارشی که خواهید خواند، درباره تاریخ این خاندان، کتاب سیره شمس الدین محمد زرندی و شماری دیگر از آثار اوست. وی در شیراز درگذشت و همان جا مدفون شد.  
۲۶.

Shaykh Ṣaddūq and his Al-I‘tiqādāt in the Safavid Era

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶ تعداد دانلود : ۳۸
Abū Ja‘far Muḥammad Ibn ‘Alī Ibn Bābawayh al-Qumī (381 CE) is a prominent Shī‘ah scholar of the fourth century AH. Al-I‘tiqādāt, one of his prominent works, comprises of forty-five chapters. He has compiled the most important Shī‘ah beliefs evidenced with Qurānic verses and ḥadīths. The present study investigates the status of Shaykh Ṣaddūq and his Al-I‘tiqādāt in the Safavid era. The crux of this study is the analysis of impactful societal components which led to the circulation of Al-I'tiqādāt during the Safavid era. Adopting a descriptive-analytical method, the study seeks to answer the above question based on the available sources in the given era. Findings show that the cultural-religious policies determined by Shāh Ṭahmāsb, religious and educational institutions, as well as religious texts and teachings, were used to stabilize, institutionalize, and spread Shiism in Iranian society during the Safavid era, which resulted in a number of noble Shī‘ah Arabic works being rendered into Persian.
۲۷.

نسخه خوانی (31)

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۷۸
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب سی و یکمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: حکایتی عبرت آموز از شیخ علی خان زنگنه وزیر قدرتمند صفوی دو حکایت دیگر در همان باب از میرزا حبیب الله صدر و سلطان حسین بایقرا دو نامه به مدیره و معلمه مدرسه دخترانه از سال 1335 گزارش و سفرنامه حج از سال 1124 نامه فرهاد میرزا در باره کشتی کهنه ای که به حج رفته بوده و باقی ماجرا مطایبه خاقان خلد آشیان با جناب میرزا اعلی الله مقامهما » رستم خان « اندر هجو یکی از فرماندهان سپاه شاه سلطان حسین شاه طهماسب و فرمان برای تکثیر نسخ آثار محقق کرکی دو سند در باره زخمی شدن ملاآقا دربندی توسط بابیه سندی از کارگزاری ایران در بغداد از سال 1277 ق یادداشت های روی نسخه ای از ملل و نحل
۲۹.

زندگی با شاعران: مروری بر فضای تاریخی در زندگی شاعران اهل ری و استرآباد در سده دهم و یازدهم

نویسنده:

کلید واژه ها: خلاصه الاشعار سفر حج مشاغل تصوف علم آموزی ماده تاریخ هجویات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۷۱
میرتقی الدین کاشانی (زنده در 1016) یکی از درازدامن ترین تذکره های شاعران روزگار خویش را نوشت. او هر مجلدی را به یک یا دو شهر اختصاص داد و ضمن بیان شرح حال اشخاص، گزارشی از زندگی آنها و بهترین نمونه اشعار آنان از قصیده و غزل و رباعی و .. را آورد. این تذکره، منبع مهمی برای تاریخ اجتماعی ایران در اواخر قرن دهم و اوائل قرن یازدهم هجری است. در این مقاله تلاش شده است از یکی از مجلدات تازه نشر شده این کتاب که اختصاص به استرآباد و ری دارد، گزیده داده هایی که به کار تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران این دوره می آید استخراج و عرضه شود. مشاغل شاعران، مسافرت ها، ارتباط با دستگاه حاکم، علائق صوفیانه، و موضوعای از این درست در این گزارش پیگیری شده است.
۳۰.

سالیابی منتخبی از نسخه های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با استفاده از آزمایش کربن 14(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آزمایش کربن14 کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران پروژه ایرانکران نسخه های خطی پوست نوشت قرآنی مجمل اللغه ذخیره خوارزمشاهی پنج گنج نظامی آداب الفلاسفه وندیداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۱۸
هدف: در این مقاله نتایج آزمایش کربن 14 که در چارچوب پروژه «ایرانکران» (ایران قرآن) و به منظور سالیابی منتخبی از نسخه های خطی محفوظ در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران انجام شده، ارائه و تحلیل می شود. نسخه های خطی ارائه شده در این مقاله، علاوه بر یک برگ پوست نوشت قرآنی متعلق به سده چهارم هجری/ دهم میلادی، نسخه های خطی ارزشمند و متنوعی از میراث فرهنگی ایرانی و اسلامی، شامل واژه نامه عربی مجمل اللغه، دانشنامه پزشکی ذخیره خوارزمشاهی، مثنوی پنج گنج نظامی، آداب الفلاسفه منسوب به حنین بن اسحاق و یکی از کهن ترین نسخه های اوستا وندیداد، بررسی شده اند که تاریخ آنها به سده های میانه (قرون پنجم تا یازدهم هجری/ قرن یازدهم تا هفدهم میلادی) بازمی گردد. روش پژوهش: گرچه نسخه های خطی منتخب همگی انجامه دارند، درستی و اصالت تاریخ های مذکور در این انجامه ها، گاه به دلیل مشاهده دستکاری در انجامه ها و گاه به سبب تردید در اصالت نسخه، تا به حال محل بحث و مناقشه میان نسخه شناسان و پژوهشگران بوده است. یافته ها: به جز نسخه آداب الفلاسفه که درستیِ تردید برخی پژوهشگران در اصالتش با نتیجه به دست آمده از آزمایش کربن 14 نیز تأیید شد، نتایج حاصل از این آزمایش بر روی دیگر نسخه های مورد بحث در این مقاله با تاریخ های مندرج در انجامه های نسخه ها سازگارند. نتیجه گیری: در این مقاله نشان داده می شود که سالیابی نسخه های خطی با استفاده از آزمایش کربن 14 کمک شایانی به حل این مناقشه ها می کند.
۳۱.

وصف شخصیت و آثار علامه مجلسی در هدیة العالمین از سال 1142ق

نویسنده:

کلید واژه ها: علامه مجلسی خاندان مجلسی آثار مجلسی هدایه العالمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۶۶
کتاب هدایه العالمین توسط یکی از نوادگان مجلسی در اصول دین و در هند نوشته شده است. نویسنده به مناسبت آثاری که در این زمینه نوشته شده از کتابهای اعتقادی مرحوم مجلسی و نقش آنها در جامعه ایران سخن گفته و به دلیل ارتباط خانوادگی روی تجربه های شخصی و شنیده های و دیده های خود تکیه کرده و شناخت تازه ای در این باره بدست می دهد. این گزارش شامل نکات تازه ای است که در باره علامه مجلسی و کتابهای ایشان و نفوذ آن در جامعه شیعی ایران در آن آمده است  
۳۳.

از یک سند تا یک کتاب: گزارشی از کتاب ایضاح المشکلات عبدالعلی خان سدید السلطنه نوری مستوفی

نویسنده:

کلید واژه ها: ایضاح المشکلات مطالعات تطبیقی تورات انجیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۴۳
دامنه فعالیت علمی مسلمانان در باره اهل کتاب به زمان آغازین ظهور اسلام باز می گردد. در قرآن به فراوانی به آنان اشاره شده، و بعدها نیز طی قرون، مکرر به صورت تطبیقی یا غیر تطبیقی (با اسلام) به اهل کتاب، تورات و انجیل و عقاید مسیحیت و یهودیت پرداخته شده است. این مطالعات در دوره صفوی و قاجاری توسعه یافته و بویژه در دوره اخیر قاجاری، بیشتر محل توجه بوده بوده است. کتاب ایضاح المشکلات، کاری تطبیقی بین تورات و انجیل و اسلام انجام شده است. نویسنده، با شگفتی، تلاش کرده است تا اخبار تاریخی مربوط به اسلام را در آن دو کتاب بیابد. این تصور بر پایه برخی از باورهای قدیمی در این باره بوده که آن دو کتاب، حاوی پیشگویی های در باره آینده است. در این مقاله، بیشتر به معرفی این کتاب پرداخته شده است.    
۳۴.

درآمدی بر عوامل تحول روشهای سیرهنگاری در شبهقاره هند در قرن های نوزدهم و بیستم میلادی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: سیره نگاری تاریخ نگاری اسلامی شبه قاره هند مبلغان مسیحی فرق اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۸
پس از استقرار مسلمانان در شبه قاره هند، سیره نگاری به تدریج در این منطقه مورد توجه قرار گرفت و متأثر از تحولات تاریخی، دگرگونی هایی به خود دید. پژوهش پیش رو، با روش وصفی تحلیلی در پی بررسی عوامل دگرگونی های سیره نگاری در قرن های نوزده و بیستم میلادی در شبه قاره هند است. یافته های پژوهش، نشان دهنده آن است که ضمن رشد قابل توجه سیره نگاری در شبه قاره هند در این دوره، عوامل خارجی از جمله مبلّغان مسیحی، و عوامل داخلی از جمله فرقه های انحرافی، تأثیرات قابل توجهی بر روش های آن به جا گذاشته است.
۳۶.

نسخه خوانی 27

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۶۵
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب بیست و هفتمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند:   استفتاء در باره یک دیگ وققی: نمونه ای از استفتاءات دوره قاجاری شاه علی یزدی شیعی شعری در باره ناصرالدین، دانش خواهی او و تأسیس دار الفنون و آوردن معلم از اطریش اشعاری از صفایی خوانساری به خط خودش از سال 1110 دو آزاد نامه برای دو کنیزک گرجی از سال 1106 با گواهی علامه مجلسی قحطی در اصفهان چند یادداشت تاریخی از ستایش شاه تا ستایش ملامحمدرضا مجتهد دستوری عجیب برای نوشتن در روی عقیق نامه کلیدار حرم امام حسین علیه السلام به یکی از مقامات صفوی برای درخواست کمک   شعر ابوالقاسم قشیری علیه یک فلسفه خوان شعر اسماعیل امیرخیزی در باره علامه محمد قزوینی زنان قاجاری، در زمستان و پشت کرسی، رمان های فرنگی می خواندند
۳۷.

نگاهی به فعالیت های علمی – پژوهشی محمدابراهیم آیتی

نویسنده:

کلید واژه ها: محمدابراهیم آیتی فعالیتهای علمی فعالیتهای پژوهشی معرفی پژوهشگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۲۴۸
هدف نویسنده از نگارش مقاله پیش رو، واکاوی فعالیت های علمی – پژوهشی محمدابراهیم آیتی است. وی در راستای این هدف، پس از بیان زندگینامه مختصری از این پژوهشگر، دیدگاه شخصیت هایی چون پروین گنابادی، ایرج افشار، مرتضی مطهری، علی اکبر غفاری، و ابوالقاسم گرجی را در مورد آیتی بیان می دارد. نویسنده در نهایت، نوشتار را با ذکر نام برخی از کتب ترجمه ای آیتی از قبیل کتاب آیینه اسلام، تاریخ یعقوبی، افکار جاوید محمد، و جهان در قرن بیستم، به پایان می رساند.      
۳۸.

زندگینامه خودنوشت میرمخدوم شریفی در سال 989ق در 42 سالگی

نویسنده:

کلید واژه ها: زندگینامه زندگینامه خودنوشت خودسرگذشتنامه میرمخدوم شریفی معرفی کتاب ذخیره العقبی فی ذم الدنیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۹ تعداد دانلود : ۲۸۷
نویسنده در نوشتار حاضر می کوشد خواننده را با کتاب ذخیره العقبی فی ذم الدنیا که دربرگیرنده زندگی نامه خودنوشت میرمخدوم شریفی است، آشنا سازد. این اثر حاوی 9 مقاله است که هر مقاله، گزیده ای از آیات، کلمات انبیاء، احادیث خلفا و امامان، کلمات حکما و نیز اشعار و ... در موضوع زهد را دربرمی گیرد. نویسنده در راستای معرفی کتاب مذکور، فهرستی از 9 مقاله یا همان فصل های کتاب را بیان می دارد. سپس، به مطالبی که میرمخدوم شریفی در «ختم الکتاب» خوب درباره خودش از قبیل خانواده و نسب، استادان و مشایخ، و مناصب حکومتی، آورده است، می پردازد.      
۳۹.

ورود تنباکو از غرب به شبه قاره و ایران و بالاگرفتن بحث های طبی درباره آن (مروری بر رساله فواید تنباکو از حسام الدین ماچینی -اوایل قرن دوازدهم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تنباکو ایران رساله فواید تنباکو طب حسام الدین ماچینی استفاده از تنباکو دوره صفوی رساله طبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۲۸۹
علاوه بر تحقیقات تاریخی و ادبی محققان پیرامون زمان ورود تنباکو به ایران و شبه قاره هند، از نظر طبی نیز درباره آن، مباحثی مطرح شده و آثاری به رشته تحریر درآمده است. یکی از این آثار، رساله فواید تنباکو از حسام الدین ماچینی است که در دوره صفویه نوشته شده و دست کم سه نسخه از آن بر جای مانده است. نویسنده در نوشتار پیش رو، مروری بر رساله مذکور دارد. وی در راستای این هدف، نخست کلیاتی درباره رساله مطرح و نسخه های باقی مانده از آن را معرفی می نماید. سپس، محتوای رساله را مورد مداقه قرار داده و درنهایت، متن آن را ارائه می دهد.    
۴۰.

حجاب، از استدلال های دینی تا استدلال های اجتماعی: سیری از بازتاب مباحثات مربوط به حجاب از مصر در ایران و گزارش آراء فرید وجدی درباره آن

نویسنده:

کلید واژه ها: حجاب فرید وجدی زنان دوره پهلوی اول کتاب زن مسلمان کتاب المرأه الجدیده کتاب زن امروز کتاب تحریر المرأه کتاب زن و آزادی کتاب المرأه المسلمه قاسم امین نقد قاسم امین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۶۴۲
از میان مسائل بحث انگیزی که پس از برخورد دنیای غرب با دنیای اسلام پدید آمد، یکی از پرچالش ترین آنها، مسئله زن است. در میان مسائل مربوط به زن، حجاب شاخص ترین آن هاست و در درجه بعد، مسأله مشارکت زنان در امور اجتماعی، تحصیل و تساوی حقوق زن و مرد بود. مباحث مربوط به زنان، در میان عرب ها از مباحث بسیار جدی بود که به طور مرتب، آثاری از فرنگی، ترجمه یا به عربی تألیف می شد. این آثار در کل، بر فکر مسلمانان نوگرا مؤثر بود و مخالفان را نیز به واکنش و نوشتن آثاری در این زمینه وامی داشت. نویسنده در نوشتار پیش رو، آثاری که پیرامون مباحث مربوط به زنان در دوره پهلوی اول به نگارش درآمده اند را مورد مداقه قرار داده است. بعلاوه، آثار نویسندگان مصر و عراق در حوزه زنان را که در ایران تأثیرگذار بودند، معرفی می نماید. سپس، شرح مفصلی از دیدگاه های فرید وجدی در کتاب المرأه المسلمه که در نقد قاسم امین به نگارش درآمده است، ارائه می کند.  

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان