سیده معصومه غفوری کله

یکی از مولفه های موثر در ثبات سیاسی، میزان وفاق سیاسی و عدم احساس بیگانگی سیاسی شهروندان است. در میزان احساس بیگانگی سیاسی شهروندان جامعه عوامل مختلفی در سطوح خرد و کلان می تواند موثر باشد که از جمله می توان به نقش سرمایه اجتماعی اشاره نمود. سرمایه اجتماعی با مولفه هایی همچون اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی می تواند در پیوند شهروندان یک جامعه با دولت و نظام سیاسی و در نتیجه عملکرد مطلوب هیات حاکمه آن نظام نقش موثری داشته باشد. از اینرو هدف مقاله حاضر بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با بیگانگی سیاسی است که با استفاده از روش پیمایش و بهره گیری از تکنیک پرسشنامه جهت گردآوری داده ها انجام شده است. جامعه آماری آن شامل شهروندان شهر تهران می باشد که از این جامعه آماری 384 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. در این پژوهش بیگانگی سیاسی با استفاده از مقیاس شوارتز و سرمایه اجتماعی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و در سه بعد اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی سنجیده شده-اند. نتایج تحقیق نشان داد که در میان مولفه های سرمایه اجتماعی میانگین اعتماد اجتماعی به ویژه در سطح اعتماد نهادی کمتر از سایر مولفه ها می باشد. بین سرمایه اجتماعی و بیگانگی سیاسی در سطح اطمینان 99 درصد و با استفاده از ضریب پیرسون همبستگی معنی دار و معکوس وجود داشته است. بر اساس یافته ها در میان مولفه های سرمایه اجتماعی، مولفه اعتماد اجتماعی بیشترین همبستگی را با بیگانگی سیاسی شهروندان نشان داده است.

بیگانگی در ابعاد مختلف آن یکی از آسیب های اجتماعی است که عوامل مختلفی در ایجاد و گسترش آن تاثیرگذارند. یکی از متغیرهایی که می تواند در این زمینه مورد توجه قرار گیرد رضایت از زندگی است. از اینرو با توجه به اهمیت موضوع در این مقاله به تببین جامعه شناختی تاثیر رضایت از زندگی در دو بعد فردی و اجتماعی بر ابعاد بیگانگی پرداخته شده است. روش پژوهش پیمایش و تکنیک گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان بالغ شهر تهران می باشد که از این جامعه 384 نفر انتخاب شده اند. در این پژوهش اشکال بیگانگی بر اساس نظریه سیمن در پنج بعد احساس بی قدرتی، احساس بی هنجاری، احساس بی معنایی، احساس انزوای اجتماعی و احساس تنفر از خویشتن بررسی شده است. رضایت از زندگی نیز در دو بعد رضایت از زندگی فردی و رضایت از زندگی اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که در میان ابعاد بیگانگی، احساس بی قدرتی بیشترین میانگین را در میان جامعه مطالعاتی به خود اختصاص داده است. رضایت از زندگی با تمامی ابعاد بیگانگی رابطه معنی دار و معکوس داشته و بیشترین همبستگی میان احساس بی معنایی و رضایت از زندگی وجود داشته است(57/0-). همچنین در خصوص سطوح رضایت از زندگی، بیشترین همبستگی میان رضایت از زندگی فردی با احساس بی معنایی (55/0-) و بیشترین همبستگی رضایت اجتماعی نیز با احساس بی هنجاری(37/0-) نشان داده شده است. در میان متغیرهای زمینه ای نیز میان وضعیت فعالیت و رضایت از زندگی رابطه معنی دار به دست آمد ولی سایر متغیرهای زمینه ای رابطه معنی دار نداشته اند.