درخت حوزه‌های تخصصی

کیفیت محیط های شهری و سلامت روان در تعامل با همدیگر هستند و کیفیت محیط های شهری بر سلامت روانی افراد تأثیر می گذارد. با عنایت به اینکه یکی از ابعاد مهم کیفیت محیط های شهری بعد کالبدی- فیزیکی می باشد..بنابراین هدف این پژوهش، سنجش کیفیت کالبدی- فیزیکی محیط شهری با تاکید بر سلامت روان شهروندان می باشد که به صورت موردی در منطقه 3 شهراردبیل انجام شده است. پژوهش پیش رو از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی است. جهت سنجش کیفیت کالبدی- فیزیکی محلات مورد مطالعه 5 شاخص(دسترسی، زیبایی و نظم بصری، جذابیت عملکردی، فرم کالبدی و امکانات واحد مسکونی) به کار گرفته شد. روایی تحقیق با استفاده از اعتبار صوری تأیید و پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 830/0 به دست آمد سپس براساس نمونه گیری تصادفی ساده طبقه بندی شده 480 نفر مورد پرسشگری واقع شدند جهت تجزیه و تحلیل داده ها و اولویت بندی محلات به لحاظ کیفیت کالبدی- فیزیکی از مدل تصمیم گیری چند معیاره COPRAS در محیط Excel استفاده شد. بر اساس یافته های پژوهش و نتایج حاصل از مدل COPRAS در بین محلات منطقه 3 شهر اردبیل، شهرک حافظ با کسب بیشترین امتیاز دارای بهترین وضعیت و جایگاه نخست را داراست و بعد از آن شهرک های رضوان، آزادی، آزادگان در مرتبه دوم تا چهارم وضعیت مطلوب قراردارند و محلات ملاباشی و ملایوسف با کسب پایین ترین درصد در نامطلوب ترین وضعیت و جایگاه آخر قرار گرفته اند. باتوجه به اهمیت کیفیت محیط های شهری در سلامت روان شهروندان، برنامه ریزی بیشتر و دقیق تر در راستای بهبود وضعیت کالبدی- فیزیکی محلات و به دنبال آن ارتقای سطح سلامت روان شهروندان بیشتر احساس می شود.

قسمت اعظمی از فرایند توسعه جغرافیای سیاسی، تحت تاثیر نظریه هایی بوده است که در دو قرن اخیر توسط دانشمندان جهانی اندیش مطرح شده است. نظریه های کلاسیک جغرافیای سیاسی عمدتا با محوریت کشورState و مولفه های تشکیل دهنده آن مطرح شده اند. با این حال، نظریه های مدرن و پست مدرن جغرافیای سیاسی، هرچند همچنان توجه ویژه ای به استیت و مقیاس ملی/ کشوری دارند، اما این محوریت را به صورت واحد برنمی تابند و با کمک مسئله مقیاس جغرافیایی، دامنه دید جغرافیای سیاسی را از سطح خرد تا سطح جهانی با موضوعات وسیع تر گسترش می دهد. هدف اصلی ما در این پژوهش کاربردی و نظری، با روش جمع آوری داده به شکل اسنادی و کتابخانه ای و شیوۀ تحلیل اطلاعات توصیفی – تحلیلی، بررسی نقش ایالات متحده در نظریه های جغرافیای سیاسی سه دوره کلاسیک، مدرن و پست مدرن، از طلوع قرن بیستم تا کنون است. بررسی 14 نظریه از تئوریسین های جغرافیای سیاسی، نشان می دهد که ایالات متحده نقش محوری خود را در طول قرن بیست و بیست و یک حفظ کرده است، با این وجود، سطح تحلیل در نظریه پردازی جغرافیای سیاسی، از تمرکز بر کشور محوری، به تحلیل های چند مقیاسی در نظریه های جدید رسیده است.

در بررسی تغییرات پاسخ هیدرولوژیکی ناشی از تغییر اقلیم می توان از شاخص های مستخرج از منحنی تداوم جریان استفاده نمود. هدف از این تحقیق مشخص کردن شاخص های سیل و جریان کمینه با استفاده از منحنی تداوم جریان در ایستگاه های هیدرومتری استان اردبیل می باشد. در این تحقیق تغییرات زمانی و مکانی شاخص های Q10،Q50، Q90، Q90/50و شاخصLane در 31 ایستگاه هیدرومتری استان اردبیل طی دوره 1372تا 1393 ارزیابی شد. در این مطالعه 5 ایستگاه (حاج احمد کندی، ننه کران، شمس آباد، پل سلطانی و بوران) که دارای جریان های حداقل، متوسط و حداکثر هستند، برای نمایش نتایج گرافیکی انتخاب شدند. ایستگاه های مذکور از نظر دبی و مساحت بررسی شده و منحنی تداوم جریان و منحنی تداوم جریان بی بعد براساس متوسط دبی و مساحت رسم شد. هم چنین روند تغییرات زمانی شاخص های Q10،Q50، Q90، Q90/50 و شاخص Laneبا آزمون ناپارامتری من کندال محاسبه شد. براساس نتایج به دست آمده شاخص Q10(جریان سیلابی) در ایستگاه های واقع بر روی رودخانه اصلی قره سو در سطح یک درصد دارای روند کاهشی معنی دار بوده است. شاخص Q50(جریان متوسط) در اکثر ایستگاه ها دارای روند کاهشی معنی دار بوده است. علاوه بر این، مقدار شاخص های Q90 و Q90/50 نیز در اکثر ایستگاه ها دارای روند کاهشی معنی دار در سطح p < 0.05)) بوده اند. در خصوص شاخص Laneبه عنوان شاخص مرتبط با سیل، در ایستگاه های ارباب کندی و دوست بیگلو که تحت تاثیر احداث سد بوده اند روند کاهشی معنی دار داشته اند. در نتایج تغییرات مکانی، شاخص (Lane) بیان گر سیلاب اوج است که مقادیر بالای آن در محدوده شرق و مرکز استان بیش تر است. در مجموع مقادیر شاخص های مرتبط با جریان های سیلابی در حوزه های بالادست استان روند افزایش داشته و نیز مقادیر مرتبط با جریان متوسط و نیز شاخص مشارکت جریان پایه در اکثر ایستگاه ها روند کاهشی معنی دار داشته است.

کسب وکارهای خانگی ازجمله بخش های حیاتی فعالیت های اقتصادی کشورهای پیشرفته بشمار می آیند، کسب وکار خانگی ازنظر ایجاد شغل، نوآوری در عرصه محصول و خدمات، موجب تنوع و دگرگونی زیادی در اجتماع و اقتصاد هر کشور می شوند. در واقع کسب وکارهای خانگی نقطه شروع مناسبی برای راه اندازی کسب وکار شخصی است. مطالعات نشان داده که کارآفرینی اجتماعی به منزله ایجاد راه حل های نوآورانه به منظور رفع مشکلات اجتماعی و بسیج ایده ها، ظرفیت ها و منابع موردنیاز برای تغییرات اجتماعی، در کنار توسعه کسب وکارهای خانگی تأثیر زیادی در توسعه روستایی دارد. براین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه کسب وکارهای خانگی روستایی با تأکید بر نقش کارآفرینی اجتماعی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش تحلیلی است. پژوهش حاضر خبره محور بوده و به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه کسب وکارهای خانگی روستایی ابتدا عوامل بررسی شده از ادبیات به صورت پرسشنامه درآمده و در اختیار خبرگان در حوزه کسب وکارخانگی قرار گرفت. عوامل شناسایی شده در 4 دسته (توانمندی های کارآفرینانه، توانمندی های کسب وکاری، برخورداری از نیروی انسانی مناسب و زیرساخت نهادی و قانونی حمایت گرانه) طبقه بندی شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش بهترین- بدترین (BWM) استفاده شد که نتایج ارزیابی نشان می دهد توانمندی های کارآفرینانه بهترین عامل بوده و از طرف دیگر زیر معیار روحیه و تلاش و سخت کوشی با وزن 0.101 در رتبه نخست و زیر معیار باور درونی افراد به توانایی حل مسائل جامعه با وزن 0.027 در رتبه آخر قرار دارد.

مقدمه: دسترسی مناسب به پارک ها و فضاهای سبز شهری معیار مهمی برای سنجش میزان زیست پذیری در شهرها است. فضاهای سبز شهری و به تبع آن، پارک های شهری سهم زیادی در سلامت و رفاه شهروندان دارد. پارک ها و فضاهای سبز شهری یکی از عناصر مهم زیرساخت های سبز شهری را تشکیل می دهند که به افزایش کیفیت زندگی شهروندان کمک می کنند و محیط شهری را با تصفیه هوا، کنترل آلودگی صوتی، کاهش اثر جزیره گرمایی و حفظ تنوع زیستی بهبود می بخشند. پارک های شهری خدمات اکولوژیکی و فرهنگی مانند گشت و گذار، زیبایی شناختی، تفریح و سرگرمی، آموزش و فرهنگ، ورزش و ارتباطات اجتماعی را برای ساکنان شهری ارائه می دهند و در نتیجه، کیفیت زندگی آن ها را بهبود می بخشند. پارک ها و فضاهای سبز شهری به عنوان مرکزی برای تعاملات اجتماعی در شهرهای امروزی نقش کلیدی در نوسازی شهری و توسعه پایدار شهری و منطقه ای ایفا می کنند. دسترسی مناسب به پارک ها و فضاهای سبز شهری با شادکامی شهروندان رابطه دارد. با توجه به کارکردهای مهم پارک ها و فضاهای سبز شهری و نقش آن ها در نیل به توسعه پایدار شهری و منطقه ای، طراحی و ساماندهی این فضاها در شهرها به ویژه در کلان شهرهای ایران به عنوان راهبردی برای حل معضلات حاد شهری و شهرنشینی شتابان و بی رویه و افزایش سطح زیست پذیری شهری است.  مواد و روش هاپژوهش حاضر با هدف تحلیل آماری توزیع فضایی پارک ها و فضاهای سبز شهری در کلان شهرهای ایران انجام شده است. به همین دلیل، در پژوهش کمی پیش رو با استفاده از تکنیک های کریتیک و کوکوسو به تحلیل توزیع فضایی پارک ها و فضاهای سبز شهری در کلان شهرهای منتخب ایران پرداخته شده است. کلان شهرهای مورد مطالعه در این پژوهش کلان شهرهای رسمی و غیررسمی ایران مانند تهران، مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، اهواز، کرمانشاه، رشت، زاهدان، همدان و کرمان بوده است. داده های مورد نیاز برای انجام پژوهش از آمارنامه کلان شهرهای مورد مطالعه جمع آوری شده است. نماگرهای مورد استفاده مساحت کل فضای سبز شهری به مترمربع، مساحت فضای سبز تحت پوشش شهرداری، تعداد کل پارک ها، مساحت کل پارک ها به مترمربع، تعداد پارک های شهری، مساحت پارک های شهری، تعداد پارک های جنگلی، مساحت پارک های جنگلی و سرانه فضای سبز در کلان شهرهای مورد مطالعه ایران بوده است. وزن این نماگرها با استفاده از تکنیک کریتیک محاسبه شده و در تکنیک کوکوسو استفاده شده اند. در تکنیک کوکوسو استراتژی های سه گانه و مقدار امتیاز نهایی (K) بررسی و تحلیل شده است. یافته هادر استراتژی اول (Ka) تکنیک کوکوسو کلان شهر تهران با کسب امتیاز (114/0) دارای بیشترین امتیاز بوده است. در این استراتژی شهرهای رشت با کسب امتیاز (016/0) و همدان با کسب امتیاز (071/0) کمترین امتیازها را داشته اند. در استراتژی دوم (Kb) تکنیک کوکوسو کلان شهر تهران با کسب امتیاز (23/426) بیشترین امتیاز را از آن خود کرده است. در این استراتژی شهرهای رشت با کسب امتیاز (2) زاهدان با کسب امتیاز (76/49) و همدان با کسب امتیاز (47/61) کمترین امتیازها را به دست آوردند. در استراتژی سوم (Kc) تکنیک کوکوسو کلان شهر تهران با کسب امتیاز (1) بیشترین امتیاز را داشته است. در این استراتژی شهرهای رشت با کسب امتیاز (140/0) همدان با کسب امتیاز (619/0) کمترین امتیازها را داشته اند. میانگین نزدیک ترین همسایگی توزیع فضایی پارک ها و فضاهای سبز شهری در کلان شهر شیراز 721049/0 و میزانZ Score  عدد 713088/4- و میزان PValue مقدار 000002/0 به دست آمده است. براساس میانگین نزدیک ترین همسایگی الگوی توزیع فضایی پارک ها و فضاهای سبز شهری در کلان شهر شیراز به صورت خوشه ای بوده است. تحلیل خوشه ای فضایی چند فاصله ای نشان می دهد الگوی توزیع فضایی پارک ها و فضاهای سبز شهری در کلان شهر شیراز به صورت خوشه بندی است.  نتیجه گیرینتایج پژوهش نشان می دهد کلان شهر تهران بیشترین امتیاز پارک ها و فضاهای سبز شهری را داشته است. با وجود اینکه این متروپل ملی بیشترین امتیاز پارک ها و فضاهای سبز شهری را در بین شهرهای مورد مطالعه به دست آورده است؛ ولی با توجه به میزان جمعیت متمرکزشده در این کلان شهر، این شهر با حالت مطلوب و ایده آل فاصله دارد. بررسی میزان و سطح زیست پذیری شهری فقط با استفاده از نماگرهای مربوط به میزان پارک ها و فضاهای سبز شهری امکان پذیر نیست و عوامل متعدد دیگری میزان زیست پذیری را تحت تأثیر خود قرار می دهند. بعد از کلان شهر تهران کلان شهرهای شیراز و مشهد دارای امتیازهای زیادی در زمینه پارک ها و فضاهای سبز شهری هستند. در میان کلان شهرهای مطالعه شده، شهر رشت ضعیف ترین و کمترین امتیاز را کسب کرده و این شهر در زمینه نماگرهای مورد بررسی نیازمند توجه ویژه است. 

مقدمه: مدیریت شهری در ایران از زمان شکل گیری تا کنون، که بیش از یکصد سال از استقرار آن می گذرد، همواره با نوسان هایی هم در مفهوم و جایگاه و هم در ساختار و نحوه ارتباط با محیط داخل و خارج از خود مواجه بوده است و می توان گفت که بخش بزرگی از مشکلات امروزِ مدیریت شهری از جمله ناکارآمدی و اثربخشی پایین آن ناشی از همین نواسان ها باشد. یکی از ارکان مهم نظام مدیریت شهری یعنی شوراهای اسلامی شهر از بهترین امیدهای ایجاد ظرفیت های مشارکت شهروندی در نظام مدیریت شهری و تقویت خودگردانی محلی هستند. این رُکن اساسی مدیریت شهری نقش مهمی در گذار از مدیریت شهری غیرمشارکتی و آمرانه به حکمروایی شهری خوب داشته و ظرفیت های قانونی مناسبی برای شفاف کردن، پاسخ گو کردن و قابل اعتماد کردن سیستم مدیریت شهری دارند. با این حال، گرچه شوراهای شهر طی 20 سال اخیر به عنوان رکن مهم و لایه مشورتی و نظارتی به نظام مدیریت شهری ایران اضافه شده اند، برآیند عملکرد آن ها از منظر کارآمدی و اثربخشی بر کیفیت نظام مدیریت شهری و ارتقای آن برآیند مثبت و قابل توجهی نبوده است. هدف اصلی این مطالعه، آسیب شناسی قانون تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای کشور و انتخاب شهرداران (مصوب 1375 و اصلاحات بعدی آن) با رویکردی قانون پژوهی است تا با شناخت گلوگاه های بحرانی در این قانون، ناکارآمدی ها و نارسایی های آن از منظر کارآمدی و اثربخشی شوراهای اسلامی شهر تهران (جایگاه و وظایف) و نقش آفرینی آن در نظام مدیریت شهری تهران بازشناسی و تحلیل شده و اصلاحات حقوقی مورد نیاز پیشنهاد شود.مواد و روش هابه منظور شناسایی گلوگاه های بحرانی قانون شوراها، ناکارآمدی ها و نارسایی های آن از منظر کارایی و اثربخشی شورای اسلامی شهر تهران (جایگاه و وظایف) رویکرد قانون پژوهش به عنوان روش شناسی اصلی مقاله حاضر به کار گرفته شده است. همچنین با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختاری (مصاحبه حضوری) نقش شورا در نظام مدیریت شهری شهر تهران شناسایی، تحلیل و سپس اصلاحات قانونی و توصیه های سیاستی مورد نیاز ارائه شده است.یافته هانتایج مطالعه حاضر نشان می دهد از نظر قانون شوراها، عمده اختیارات شورای اسلامی شهر تهران در عزل و نصب شهردار و نظارت بر امور شهرداری است و کمترین حیطه اختیارات آن در ارتباط با نظارت و همکاری با نمایندگی های شهرستانی دولت مرکزی، که ارائه دهنده خدمات در سطح شهر هستند، است. در نتیجه یکی از دلایل اصلی اثربخشی پایین عملکرد شورای شهر، تعیین حدود اختیارات نظارتی شورا در حد همکاری با نهادهای دولتی است که آن نیز بنا به صلاح دید و بنا به درخواست سازمان های دولتی انجام می شود. در چنین محیط قانونی حتی ساز و کار برخورد قانونی با شرایط عدم همکاری دستگاه های دولتی با شورا در قانون پیش بینی نشده است. این خلأ قانونی به ویژه در تهران که تمامی وزارتخانه ها و شعبه های دولت مرکزی در آن مستقر هستند، کارآمدی و اثربخشی شورای شهر را در نظارت مؤثر بر کل جریان توسعه شهر تشدید کرده است.نتیجه گیرینتایج مقاله نشان می دهد سه گزینه سیاستی برای ارتقای نقش شورای شهر در مدیریت شهری تهران وجود دارد. 1) اصلاح قانون فعلی، 2) تدوین قانون جدید مبتنی بر استقلال مدیریت محلی و 3) اصلاح قانون فعلی مبنی بر جدایی شورای شهر تهران به عنوان شورای شهر پایتخت از سایر شورای شهر های کشور و اصلاح قانون. بر اساس این تفکیک با بررسی قوت ها و ضعف های هر یک از گزینه های ممکن برای اصلاح قانون، گزینه 3 محتمل ترین راه حل با قابلیت بالاتر برای تحقق در فضای حقوقی و ساختار حقوقی فعلی کشور است. علاوه بر این، اقبال عمومی کارشناسان مدیریت شهری در خصوص تفکیک مشکلات شهر تهران به عنوان پایتخت کشور، شانس حل شماره 3 را افزایش داده است. در واقع با توجه به اصلاحات گسترده مورد نیاز برای تغییر قانون فعلی شوراها به منظور گسترش تصمیم گیری. اختیارات و صلاحیت های شورا بر کل سازمان های شهری و نه فقط شهرداری، این توانایی و ظرفیت نسبی در شرایط فعلی تهران وجود دارد. در نهایت، همان گونه که نتایج مطالعات قبلی در موضوع تدوین قوانین جدید نظام مدیریت شهری تهران برای تفکیک و اصلاح قوانین موجود به منظور تقویت جایگاه مدیریت محلی در ساختار مدیریت ملی و منطقه ای کشور نشان می دهند، گزینه 3 کم هزینه ترین و اجرایی ترین گزینه برای رسیدن به نتیجه مطلوب به نظر می رسد.

مقدمه: به دنبال گسترش شهرنشینی و سرعت زیاد تغییرات در بافت های شهری به دلایل مختلف، کیفیت محیط سکونتی در نواحی شهری به شدت تنزل یافته است. از این رو، امروزه یکی از اهداف برنامه ریزی شهری، دستیابی به بیشترین مطلوبیت کیفیت محیط شهری و رضایت شهروندان در ابعاد مختلف است. در این میان، کاربری مسکن به عنوان مهم ترین و اصلی ترین کاربری شهری، نقش تعیین کننده ای در شکل گیری شهرها داشته و دارد. توجه به پایداری بخش مسکن به عنوان مهم ترین عنصر شهری در توسعه پایدار شهری، از اساسی ترین وجه آن شناخته می شود. امروزه مسکن به عنوان فضای زندگی با نیازهای گوناگون انسان در سطوح مختلف سروکار دارد و به دلیل ماهیت اقتصادی آن یکی از مقوله های اصلی جامعه شهری و روستایی به حساب می آید. در واقع مسکن در زمره حساس ترین و اساسی ترین بخش ها در برنامه ریزی توسعه اقتصادی و اجتماعی است و هرگونه تغییر در یکی از مؤلفه های اقتصادی، اجتماعی، یا سیاسی روی تحولات مسکن تأثیر می گذارد. بر این اساس، ایجاد پایداری در بخش مسکن و برنامه ریزی آن در راستای توسعه پایدار شهری، گامی مهم در کاهش ناپایداری های کنونی محسوب می شود. در این راستا، با توجه به نقش و جایگاه برنامه ریزی راهبردی در توسعه مسکن و ارتقای کارکرد سکونت محلات شهری؛ پژوهش حاضر در تلاش است تا به تعیین راهبردهای توسعه مسکن و ارتقا و کارکرد سکونت در منطقه 7 شهر تهران بپردازد. مواد و روش هاپژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات مبتنی بر روش مطالعات اسنادی، کتابخانه ای و روش میدانی است. روش تجزیه و تحلیل داده و اطلاعات پژوهش حاضر، از روش های آماری توصیفی، تحلیلی و تجویزی استفاده شده است. در روش تجزیه وتحلیل جهت پردازش داده ها، رتبه بندی و سطح بندی شاخص های کمی و شاخص های کارکردی سکونت از نرم افزارهای EXCELL وGIS، برای محاسبه شاخص ها و شناسایی محله هدف برنامه ریزی و در روش تحلیلی از مدل SWOT برای به دست آوردن ضعف ها و قوت ها و شناسایی فرصت ها و تهدید های محله استفاده شده است. شاخص های مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل: شاخص کمی مسکن و شاخص های کارکرد سکونت است.یافته هانتایج حاصل از تحلیل بررسی و تجزیه وتحلیل شاخص های مسکن و کارکرد سکونت در محلات منطقه 7 نشان داد بیشترین مساحت مسکونی متعلق به محلات شاهد و کمترین مقدار به محله نظام آباد و محله امجدیه خاقانی، بیشترین کمبود واحد مسکونی به محله عباس آباد اندیشه و کمترین مقدار به محله بهار تعلق دارد. بیشترین تعداد ریزدانگی بافت در محله شاهد و کمترین مقدار به محله نیلوفر شهید قندی تعلق دارد. کمترین تعداد واحد مسکونی به محله نظام آباد، بیشترین تعداد خانوار به محله شاهد و کمترین تعداد به امجدیه خاقانی، بیشترین سرانه مسکونی به محله نیلوفر شهید قندی و کمترین مقدار به خواجه نظام الملک، بیشترین شدت کاربری مسکونی به محلات شاهد، خواجه نظام الملک و ارامنه و کمترین مقدار به مجیدیه دبستان، بیشترین تعداد تراکم ناخالص مسکونی به محله خواجه نظام الملک و ارامنه و کمترین تعداد به محله نیلوفر شهید قندی، بیشترین مقدار نفوذ ناپذیری به محله خواجه نظام الملک، بیشترین تعداد بافت درشت دانه به محله عباس آباد اندیشه و کمترین مقدار به محله دهقان گرگان، بیشترین تعداد مسکن ناپایدار به محله نیلوفر شهید قندی و کمترین مقدار به محله بهار، بیشترین بافت فرسوده متعلق به محله شاهد و کمترین مقدار به محله نیلوفر شهید قندی تعلق دارد. همچنین نتایج نشان داد هیچ یک از محلات منطقه به لحاظ شاخص های کارکرد سکونت، به جز در چند مورد در سطح مناسبی قرار ندارند. در ارتباط با سرانه شهری محله خواجه نظام الملک دارای بیشترین سرانه و محله کاج دارای کمترین سرانه شهری، در ارتباط با سرانه خدمات درمانی محله امجدیه خاقانی دارای بیشترین و محله ارامنه دارای کمترین سرانه شهری، در ارتباط با سرانه کاربری تجاری محله نیلوفر شهید قندی دارای بیشترین سرانه و محله ارامنه دارای کمترین سرانه، محله امجدیه خاقانی دارای بیشترین سرانه بهداشتی و محله ارامنه، مجیدیه دبستان، قصر حشمتیه دارای کمترین سرانه، محله سهروردی باغ صبا دارای بیشترین سرانه فضای سبز و محله بهار دارای کمترین سرانه، محله عباس آباد اندیشه دارای بیشترین سرانه کاربری حمل ونقل و پارکینگ و محله ارامنه دارای کمترین سرانه نسبت به سایر محلات قرار دارند. بر این اساس، چنین می توان نتیجه گرفت که قسمت های شرقی منطقه از سرانه های شهری کمتری برخوردار هستند. نتایج حاصل از رتبه بندی و سطح بندی های صورت گرفته محلات از نظر شاخص های مسکن و کارکرد سکونت نشان داد محله ارامنه در وضع نابسامانی به سر می برد.  نتیجه گیریدر پژوهش حاضر تلاش شد تا با استفاده از سطح بندی شاخص های کمی و کارکرد سکونت مسکن در منطقه 7 شهرداری تهران و محله ارامنه، وضعیت پایداری مسکن در سطح محلات مورد بررسی و سنجش قرار گیرد. نتایج حاصل از یافته های پژوهش در ارتباط با بررسی شاخص های کمی مسکن محله ارامنه در میان محلات منطقه 7 نشان داد محله ارامنه از نظر مساحت مسکونی در سطح زیاد و در رتبه 3، از نظر سرانه مسکونی در رتبه 9، از نظر تراکم ناخالص مسکونی در رتبه 2، از نظر تعداد کل واحد مسکونی در رتبه 3، از نظر تعداد خانوار در رتبه 3، از نظر شدت کاربری مسکونی در رتبه 1، از نظر کمبود واحد مسکونی در رتبه 11، از نظر تعداد واحد مسکونی در رتبه 4، از نظر تراکم نفر در واحد مسکونی در رتبه 9، از نظر تعداد بافت ریزدانه در رتبه 2، از نظر تعداد بافت درشت دانه در رتبه 10، از نظر تعداد مسکن ناپایدار در رتبه 3، از نظر نفوذناپذیری با نفوذ ناپذیری صفر در رتبه 12، از نظر تعداد بافت خالی در رتبه 14 نسبت به سایر محلات منطقه 7 قرار دارد. همچنین نتایج حاصل از بررسی شاخص های کارکرد سکونت محلات منطقه 7، محله ارامنه با سرانه شهری در رتبه 5، از نظر سرانه مذهبی در رتبه 10، از نظر سرانه فضای سبز در رتبه 6، از نظر سرانه خدمات درمانی در رتبه 14، از نظر سرانه آموزشی در رتبه 14، از نظر سرانه ورزشی در رتبه 14، از نظر سرانه حمل و نقل و پارکینگ در رتبه 13، از نظر سرانه تجاری در رتبه 14، از نظر سرانه بهداشتی در رتبه 12، از نظر سرانه فرهنگی در رتبه 8 نسبت به سایر محلات منطقه 7 قرار دارد. نتایج مدل وزن دهی چندمعیاره الکتره تشکیل شده از شاخص های مسکن و کارکرد سکونت نشان می دهد این محله دارای چیرگی (صفر) با وزن (111912/0) است که شاخص های نامساعد مربوط به کارکرد سکونت از قبیل کاربری مذهبی، ورزشی، حمل و نقل و پارکینگ و فضای سبز و کاربری تجاری که دارای رتبه بسیار ضعیف است و همچنین، ناپایداری مسکن، نفوذناپذیری بافت مسکونی و فرسودگی شدید در این محله باعث شده است. 

مقدمه: امروزه رودخانه ها دیگر نقشی در تنظیم ساختار فضایی و سازمان اجتماعی شهرها ندارند و در نتیجه، رودکناره ها از شبکه فضاهای عمومی شهرها حذف شده که این روند به پدیده هایی مانند ورود زباله، فاضلاب و پساب به رودخانه ها، تجاوز به حریم و بستر رودخانه ها منجر شده است و تاب آوری شهری را به وسیله مشکلات زیست محیطی فراوان به خطر انداخته اند. در عصری که ارزش های زیست محیطی در اولویت قرار دارند، رود و رودکناره ها از اهمیت ویژه ای در محیط شهری برخوردار هستند. شهرسازی مدرن ضمن تضمین ایمنی و رفاه در یک تجربه شهری ایده آل، دسترسی به آب را به عنوان ارزشی ویژه در نظر می گیرد که در سطح کیفیت زندگی شهری اثرگذار است. در دهه های اخیر، بازسازی رودخانه های شهری با مشکلات متعددی همراه بوده؛ اما پرورش فعالیت های مختلف در رودخانه ها، از نظر اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی، آن ها را به مکان های پویا، سرزنده و کاربردی تبدیل می کند. استفاده پایدار از رودخانه ها در توسعه گردشگری شهری به منظور حفظ تعادل زیست محیطی ضروری است که این موضوع شامل حفظ منابع آبی، حفاظت از تنوع زیستی، جلوگیری از آلودگی و استفاده درست از دانش شهرسازی است، چرا که رودخانه ها به تنهایی قادر به مقابله با آلودگی های ناشی از ناحیه شهری و تطبیق خود با دگرگونی فناوری را ندارد. به این دلیل، برای بازآفرینی رودکناره شهری نیاز به یک چارچوب مناسب راهبردهای ارتقای کیفیت محیطی و ساماندهی رودکناره شهری مطابق با انتظارات جامعه، اهداف توسعه و هماهنگ با سرمایه گذاری های دولتی و خصوصی حس می شود. ایجاد تسهیلات رفاهی، ساماندهی حریم و افزایش امنیت رودخانه زرجوب به عنوان یک محور قدرتمند در فضای شهری آن، می تواند در توسعه گردشگری پایدار شهر نقش مؤثری داشته باشد و باعث رونق دوباره رودخانه ها و ایجاد ارتباط بین شهروندان و رودخانه ها شود. شهر رشت به عنوان یکی از شهرهای گردشگرپذیر کشور نیازمند توجه بیشتر به این مسئله است. در این راستا رودخانه زرجوب که محوری خطی و قدرتمند در فضای شهری رشت است، با توجه به پتانسیل خود، می تواند در توسعه گردشگری پایدار و بهبود وضعیت در شاخص های مرتبط، نقش مؤثر و حائز اهمیتی داشته باشد، با توجه به این مسئله که در حال حاضر هیچ گونه برنامه مشخصی در جهت ساماندهی و مدیریت مناسب برای این رودخانه شهری به منظور بهره وری اقتصادی پایدار وجود ندارد، لذا تحقیق در این زمینه بسیار ضروری است. به این منظور، این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل مؤلفه های مؤثر بر رودخانه زرجوب رشت و ارائه راهبردهای متناسب در این خصوص، سعی دارد راهکارهایی برای احیای این عنصر باارزش طبیعی ارائه کرده و از پتانسیل های آن برای توسعه پایدار گردشگری استفاده کند. مواد و روش هاپژوهش حاضر از نظر روش، کمی - کیفی؛ از نظر هدف، کاربردی؛ از لحاظ ماهیت، توصیفی و اکتشافی و به لحاظ زمان، مقطعی است. به منظور گرد آوری اطلاعات و داده ها، از دو روش مطالعه کتابخانه ای و مطالعه پیمایشی از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است. در وهله نخست، بر اساس مطالعات کتابخانه ای به بررسی منابع نظری مرتبط پرداخته و در قدم بعدی با استفاده از اشباع نظری و انجام ۱۵ مصاحبه نیمه ساختاریافته و عمیق با کارشناسان حوزه های مرتبط با رودخانه شهری زرجوب اعم از شهرسازی، محیط زیست و گردشگری، عوامل مؤثر بر ساماندهی رود زرجوب با تأکید بر توسعه پایدار گردشگری از طریق کدگذاری در نرم افزار مکس کیودا شناسایی و دسته بندی شد. در ادامه ارتباط بین مؤلفه ها و زیرمؤلفه ها با استفاده از روش دیمتل شناسایی شد. به این منظور، برای نمونه گیری ماتریس ارتباط مستقیم دیمتل، با استفاده از پرسش نامه، از نظرات چهار تن از متخصصان شهرسازی استفاده شده است. بر این اساس و حسب روابط یافت شده، یک مدل مفهومی به منظور ارائه مؤلفه های مؤثر بر گردشگری پایدار رودهای شهری و روابط بین آن ها ارائه شده و در آخر بر اساس دسته بندی و تحلیل های صورت گرفته، راهبردهای ارائه شده در مصاحبه ها متناسب با ساماندهی رودخانه زرجوب نگارش شده و مورد تأیید روایی جامعه آماری قرار گرفت. همچنین، روش نمونه گیری جامعه آماری این پژوهش، گلوله برفی است.یافته هامسائل گوناگونی در یک ساماندهی مناسب بر پایه توسعه گردشگری تأثیرگذار هستند. به طور کلی، عمده نتایج حاصل از مصاحبه ها پس از کدگذاری در نرم افزار مکس کیودا، در خصوص مطالعه موردی این پژوهش نشان دهنده ۲۹ زیرمؤلفه پرتکرار در بین نظرات جامعه آماری مصاحبه شوندگان در دسته بندی های مختلف است. بر این اساس، برای ارائه دسته بندی مناسب از زیرمؤلفه های شناسایی شده، هفت مؤلفه در حوزه های گوناگون اعم از امکانات و تجهیزات رفاهی و تفریحی، کالبد و زیرساخت ها، مباحث اقتصادی، محیط زیست، حمایت نهادی و قانونی، امنیت و حفاظت، مشارکت عمومی مشخص شد. برای ارائه دسته بندی مناسب از زیرمؤلفه های شناسایی شده، هفت مؤلفه در حوزه های گوناگون مشخص شد. در ادامه با پیاده سازی روش دیمتل، طبق نتایج حاصل از آن در قسمت زیرمؤلفه ها، عامل «پایش مداوم و مستمر اقدامات زیست محیطی لازم برای پیشبرد طرح» در رتبه اول، «پوشش و تأمین نیاز تمامی گروه های سنی فارغ از جنسیت» در رتبه دوم، عامل «مشارکت جامعه» در رتبه سوم بیشترین تأثیر بر عوامل دیگر را دارند. همچنین «امکان سنجی مجوزهای لازم فعالیت های تفریحی گردشگری»، «حفاظت از منابع آب» و عامل «پایش مداوم و مستمر اقدامات زیست محیطی لازم برای پیشبرد طرح» به ترتیب بیشترین تأثیرپذیری از زیرمؤلفه های دیگر را دارند. طبق نتایج حاصل از روش دیمتل در بخش مؤلفه های اصلی، مباحث اقتصادی بیشترین میزان تأثیرگذاری بر سایر مؤلفه ها و امنیت و حفاظت بیشترین میزان تأثیرپذیری از سایرین را دارد. در این خصوص امنیت و حفاظت در کنار مقوله محیط زیست معلول از سایر شناسایی شد و در بین کلیه مؤلفه ها «امنیت و حفاظت» بیشترین تعامل را با سایر مؤلفه ها دارد. نتایج حاصل از روابط علت و معلولی میان مؤلفه های مؤثر بر ساماندهی رودخانه با رویکرد گردشگری پایدار که درباره آن توضیح داده شد، به صورت گرافیکی در شکل 1 نشان داده شده است. نتیجه گیریبر اساس یافته ها در راستای ساماندهی رود/رودکناره شهری زرجوب با رویکرد گردشگری پایدار، هفت مؤلفه اصلی تأثیرگذار بر مطالعه موردی یافت شد که در این خصوص مؤلفه مباحث اقتصادی ضمن بیشترین تأثیرگذاری بر سایرین، بیشترین تعامل با آن ها را داشته است. این در حالی است که از مؤلفه های «حمایت نهادی و قانونی»، «امنیت و حفاظت»، «کالبد و زیرساخت ها» و «امکانات و تجهیزات رفاهی و تفریحی» تأثیر می پذیرد و به عنوان کلیدی ترین مؤلفه اصلی در ساماندهی رود و رودکناره شهری مبتنی بر توسعه پایدار گردشگری مطرح است. همچنین، مؤلفه «محیط زیست» بیشترین تأثیرپذیری از سایرین را داشته و سطح محیط زیستی رودخانه زرجوب تحت الشعاع مؤلفه های «مباحث اقتصادی»، «حمایت نهادی و قانونی»، «امنیت و حفاظت»، «کالبد و زیرساخت ها» قرار می گیرد. در بخش روابط بین زیرمؤلفه ها «پایش مستمر پایداری و مباحث زیست محیطی طرح هنگام بهره برداری»، ضمن بیشترین تأثیرگذاری بر سایرین، در مجموع بیشترین همبستگی با آن ها را داشته و به عنوان کلیدی ترین زیرمؤلفه مطرح شده در این پژوهش، از حیث تأثیرگذاری و تأثیرپذیری است. در ادامه نتایج زیرمؤلفه ها، «امکان سنجی مجوزهای لازم فعالیت های تفریحی گردشگری» به عنوان تأثیرپذیرترین زیرمؤلفه شناسایی شده و به تعبیری عوامل متعددی در تمامی سطوح بر امکان صدور مجوزهای لازم برای استفاده از بستر و حاشیه رودهای شهری تأثیرگذار است. بر اساس مدل مفهومی ارائه شده لزوم توجه به تمامی عوامل به طور همگام و هماهنگ در بین عرصه های یافت شده الزامی است، چرا که مؤلفه ها و زیرمؤلفه های یافت شده، مستقیم و غیرمستقیم بر یکدیگر تأثیرگذار بوده و نمی توان با چشم پوشی از تعدادی از آن ها به نتیجه پایدار مد نظر رسید. در آخر، از آنجا با توجه به راهبردها برای پیاده سازی رویکرد مورد نظر، برحسب مؤلفه ها و زیرمؤلفه های حاصل از یافته های پژوهش، راهبردهای متناسب در چهار مرحله شناسایی اقدامات لازم، تدوین راهبردها، الزامات اجرا و بررسی و پایش بر اساس اهداف و نظارت و بررسی بر پروژه تدوین و پاسخ سؤال پژوهش نمایان شد.

مقدمه:  امروزه به سبب فراگیرشدن زندگی ماشینی و وابستگی افراطی به خودرو، روح زندگی اجتماعی انسان ها و تعاملات اجتماعی در مقیاس های مختلف دیده نمی شود؛ این امر از یک سو سبب افت پایداری اجتماعی در سطح شهرها شده و از یک سو سبب شکل گیری مشکلات در دو بعد جسمی و زیست محیطی برای انسان و محیط می شود..هدف:  هدف از این پژوهش ارزیابی یک مجتمع مسکونی به منظور تعیین سطح پایداری اجتماعی و پیاده مداری و استخراج مؤلفه های حائز اهمیت در کنار ارائه ی راهکار برای طراحی فضاهای موجود در یک مجتمع مسکونی با کیفیت می باشد.روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش توصیفی و شیوه ی پیمایشی انجام گرفته و به منظور جمع آوری و تحلیل صحیح اطلاعات، جامعه ای آماری با بهره مندی از پرسشنامه پنج ارزشی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت داده ها برای استخراج کیفیت سطوح پایداری اجتماعی و پیاده مداری و سایر ریزمؤلفه های مربوطه، توسط نرم افزار spss موردتجزیه و تحلیل قرار گرفتند.قلمرو جغرافیایی پژوهش: در این پژوهش به منظور تطبیق جامعه آماری و موضوع تحقیق، مجتمع مسکونی لاکانشهر شهر رشت با جامعه آماری متشکل از 362 نمونه بر اساس جدول مورگان و روش کوکران، مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها و بحث: یافته ها نشان می دهند که سطح پایداری اجتماعی و پیاده مداری در مجتمع لاکانشهر با میانگین 17/3 از 5 در وضعیت قابل قبولی قرار دارد و ریزمؤلفه هایی از قبیل "سرمایه ی اجتماعی"، "عدالت فضایی" و "کیفیت سلسله مراتب و دسترسی از مهم ترین عوامل مؤثر در تحقق پایداری اجتماعی در محیط های پیاده محور معرفی شدند.نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که چالش هایی در خصوص تحت الشعاع قرار گرفتن سطح پایداری اجتماعی و پیاده مداری این مجتمع بدلیل عدم پیش بینی بستر اختصاصی پیاده روی و دوچرخه سواری، ناامنی در برخی معابر در نقاط خلوت، عدم مناسب سازی برای قشر کم توان، نورپردازی نامناسب بعضی از معابر و همچنین سطح پایین خوانایی برخی از نقاط وجود داشته که سبب تقلیل سطح مشارکت داوطلبانه می شود، می باشند. بنابراین با افزایش کیفیت مؤلفه های مذکور می توان به افزایش سطح پایداری اجتماعی و پیاده مداری امیدوار بود.

مقدمه:  بررسی و ارزیابی ابعاد رضایتمندی سکونتی سرپرستان خانوار در مقیاس سکونتگاه های غیررسمی و همچنین با تأکید بر زنان سرپرست خانوار بسیار حائز اهمیت است. چرا که زنان سرپرست خانوار در سکونتگاه های غیررسمی به عنوان اقشار آسیب پذیر اجتماع شهری محسوب می شوند که اغلب از حداقل خدمات شهروندی محروم هستند.هدف:  هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی میزان رضایت مندی زنان سرپرست خانوار از محیط مسکونی خود در سکونتگاه های غیررسمی محله اسلام آباد زنجان است.روش شناسی:  این پژوهش از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. داده های پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بررسی میدانی گردآوری شده و حجم نمونه هم براساس فرمول کوکران معادل 380 نفر برآورد شده است. شاخص های تعیین شده در این پژوهش به ترتیب شاخص «کالبدی» با 8 گویه، شاخص «اقتصادی» با 8 گویه، شاخص «بهداشتی» با 4 گویه، شاخص «اجتماعی» با 8 گویه و شاخص «رفاهی» با 4 گویه هستند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش پرسش نامه و آزمون های تی تک نمونه ای، تحلیل واریانس یکطرفه، آزمون تعقیبی شفه، فریدمن و کروسکال والیس استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  محله اسلام آباد واقع در محدوده شهرداری منطقه یک شهر زنجان است.یافته ها و بحث:  نتایج تحلیل داده ها و پرسش نامه ها حاکی از آن است که از نظر زنان سرپرست خانوار در محله اسلام آباد زنجان در میان مؤلفه های مورد مطالعه، مؤلفه «اجتماعی» با میانگین 43/3 بیشترین اهمیت را دارد. همچنین به ترتیب مؤلفه های «کالبدی» با میانگین 17/3، «بهداشتی» با میانگین 98/2، «رفاهی» با میانگین 88/2 و در نهایت «اقتصادی» با میانگین 54/2 در رتبه های دوم تا پنجم قرار گرفته اند. رتبه بندی مذکور بیانگر آن است که میزان اهمیت مؤلفه های رضایتمندی سکونتی از نظر زنان سرپرست خانوار در محله اسلام آباد زنجان یکسان نیست. یافته های دیگر پژوهش نشان می دهد بین رضایتمندی سکونتی زنان سرپرست خانوار در محله هدف با تحصیلات آنان تفاوت معناداری وجود دارد و افراد با تحصیلات عالی دانشگاهی در مقایسه با افراد با تحصیلات کمتر رضایتمندی بیشتری نسبت به مؤلفه های رضایتمندی سکونتی دارند.نتیجه گیری: به طور کلی رضایتمندی زنان سرپرست خانوار از محیط مسکونی خود با میانگین عددی 13/2 پایین تر از حد متوسط می باشد.

کودکان، قشر مهم و حساسی هستند که باید نظر و خواسته های آن ها درباره محیط زندگیشان پرسیده شود؛ همین امر موجب شکل گیری محلات دوستدار کودک منطبق با نیازهای آنان می شود. دلیل انتخاب محله پونک جنوبی خودرومداری، تراکم بالا و مشارکت پایین کودکان در محله بود. بنابراین، هدف از این پژوهش شناسایی راه های  مشارکت کودکان در راستای ایجاد محلات دوستدار کودک است. روش تحقیق، توصیفی –تحلیلی است و نوع پژوهش از نوع کاربردی است و از نظر مکانی، پژوهش میدانی و کتابخانه ای است. جامعه آماری، کودکان زیر 18 سال محله پونک جنوبی است که شامل 7291 نفر بوده و حدود 5/20 درصد از جمعیت محدوده را به خود اختصاص داده اند و نیاز به برنامه ریزی دارند. یکی از روش های مشارکت کودکان، ترسیم نقاشی است که کودکان به روش تصادفی ساده برگزیده شده اند. بنابراین، با تحلیل نقاشی کودکان می توان محله پونک جنوبی را به سمت دوستدار کودک بودن هدایت کرد. نتایج پژوهش از بررسی  نقاشی 50 کودک نشان می دهد که 19 مقوله، مورد علاقه و توجه کودکان بوده. در میان مقوله ها، به ترتیب تعامل فعال و غیرفعال با محیط طبیعی و مصنوع و همچنین آسایش اقلیمی دارای بیشترین توجه و دسترسی به حمل و نقل همگانی، ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه سواری و پیاده رویی، مورد توجه کمتری در نقاشی کودکان بود. همچنین بعد محیطی با  26/45 درصد در رتبه اول و حمل و نقل با 07/6 در رتبه آخر از نظر کودکان  قرار گرفته است. بنابراین می توان با مشارکت دادن کودکان، محلات دوستدار کودک ایجاد کرد.

یکی از مخاطرات پیش روی بسیاری از مناطق کشور ایران، مخاطره فرونشست می باشد و با توجه به اهمیّت موضوع، پایش نرخ فرونشست و پرداختن به عوامل تاثیر گذار جهت مدیریت این خطر، دارای اهمیت است. شهرستان نمین نیز، در سال های اخیر یکی از مناطق مستعد جهت مخاطره فرونشست می باشد. لذا؛ هدف از این پژوهش، ارزیابی فرونشست در این شهرستان، با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری و تصاویر سنتینل 1 (در بازه زمانی 2016 و 2021) و سپس پهنه بندی مناطق مستعد فرونشست با بهره گیری از الگوریتم چند معیاره آراس، می باشد. نتایج مطالعه، در بازه زمانی مورد بررسی، 37/0 میلی متر فرونشست را در شهرستان نمین نشان داد و بیشترین مقدار فرونشست در بخش مرکزی و شمال غرب و شمال شرق شهرستان، متمرکز است. با توجه به نتایج حاصل از پهنه بندی خطر فرونشست؛ معیار های افت سطح آب و کاربری اراضی به ترتیب با ضریب وزنی 186/0 و 168/0، مهم-ترین عوامل دخیل در ایجاد خطر فرونشست محدوده مطالعاتی می باشند و به ترتیب 01/168 و 31/222 کیلومتر مربع از محدوده دارای احتمال خطر بسیار زیاد و زیاد می باشد که پتانسیل نسبتاً بالای این شهرستان از لحاظ فرونشست را نشان می دهد. به نظر می رسد، نتایج مطالعه حاضر، می تواند به مدیران سازمانی و برنامه ریزان منابع اراضی و خاک در زمینه حفاظت و مدیریت منابع آبی و جلوگیری از تخریب سرزمین کمک شایانی نماید

امروزه فرونشسست به عنوان عامل مهمی در از بین رفتن منابع آب و خاک هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی به شمار می رود. پیشتر این رویداد در مناطق خشک و نیمه خشک به علت برداشت آب زیرزمینی و تغذیه ناکافی منابع زیرسطحی، امری عادی بود. اما در حال حاضر این رویداد در دشت-های مناطق معتدل، با ورودی آب تغذیه ای مناسب اتفاق می افتد. دشت خانمیرزا از جمله دشت های مناطق سرد و معتدل ایران است که با میانگین بارش 500 میلیمتر در سال و تغذیه کافی از لحاظ وجود منابع سطحی، رویداد فرونشست هم اکنون در آن با روند سریعی در حال اتفاق است. بدین منظور با هدف ارزیابی فعالیت تکتونیکی منطقه در ایجاد پدیده فرونشست از برخی شاخص های ژئومورفیک مانند شاخص شکل حوضه(BS)، گرادیان طولی رودخانه(SL)، عدم تقارن حوضه زهکشی(AF)، شاخص تقارن توپوگرافی معکوس(T)، شاخص انتگرل هیپسومتری(H) فرونشست منطقه از لحاظ تکتونیکی مورد مطالعه قرار گرفت. همین طور با استفاده از تداخل سنجی راداری نرخ فرونشست مشخص شد. بررسی این شاخص ها نشان داد که شاخص های، شکل حوضه(BS)، گرادیان طولی رودخانه(SL)، عدم تقارن حوضه زهکشی(AF)، شاخص تقارن توپوگرافی معکوس(T) ، بیانگر تکتونیک فعال در منطقه است. فعالیت های زمین ساخت باعث کشیدگی دشت و نامتقارن شدن دو طرف رود اصلی شده است. همین طور نتایج مربوط به تداخل سنجی راداری در بازه دوساله بیانگر این است که به موازات فرونشست( با نرخ 9 سانتیمتر) در بخش هایی از دشت، بخش های دیگر با بالاآمدگی( با نرخ 21 سانتیمتر) مواجه است.

امروزه برند سازی مکان نقش مهمی در سیاست ها و راهبردهای توسعه مکان ایفاء می کند. با توجه به این که ماهیت توسعه های کیفی محیط های شهری مبتنی بر رویکردی زمینه گرا است، برند سازی مکان با رویکرد زمینه گرا می تواند به عنوان ابزار و روشی اثربخش جهت توسعه اماکن تاریخی فرهنگی به کار گرفته شود. یکی از ظرفیت های ارزشمند شهر همدان تپه تاریخی هگمتانه است که در صورت مدیریت و برنامه ریزی هوشمندانه می تواند به عنوان برند شهر همدان جاذب مخاطبین و گردشگران در سطح ملی و بین المللی باشد. این پژوهش در پی تدوین مدلی جامع و زمینه گرا جهت برند سازی تپه هگمتانه شهر همدان است. به همین منظور فرآیند تحقیق با استفاده از روش گرندد تئوری و مصاحبه با چهار طیف: ساکنان و کسبه؛ متخصصان؛ مدیران شهری؛ و گردشگران آشنا به منطقه انجام شده و انتخاب افراد مصاحبه شونده بر اساس روش گلوله برفی بوده است. درمجموع 32 مصاحبه عمیق انجام شد. با کدگذاری مفاهیم مستخرج از مصاحبه ها، 129 مفهوم، در قالب 23 مقوله دسته بندی شدند. مقوله های استخراج شده طبق مدل اشتراوس و کوربین در چهار بخش: شرایط (علی، زمینه ای، مداخله گر)، مقوله اصلی، راهبردها و پیامدها جایگذاری شدند. در نتیجه این پژوهش مدل زمینه ای برند سازی تپه هگمتانه به دست آمد. تحلیل های انجام شده نشان می دهد که برند "تپه تاریخی- گردشگری" را می توان در راستای توسعه راهبردی تپه هگمتانه در نظر گرفت. تحقق برند سازی تپه هگمتانه می تواند تصویری منحصربه فرد از شهر همدان به مخاطبین ارائه نماید.

روابط بین بازیگران سیاسی در نظام جهانی از عوامل گوناگونی متأثر است. بررسی نظریات اندیشمندان مختلف حاکی از آن است که روابط قدرتها و کشورها براساس متغیرهای زیادی شکل می گیرد. عناصر جغرافیایی و ژئوپلیتیکی از بسترهای مهم شکل گیری روابط ژئوپلیتیک،در سطوح منطقه ای،فرامنطقه ای و جهانی هستند، لذا اهمیت روابط ژئوپلیتیکی در پیشبرد اهداف و سیاستهای کشورها و مناطق جغرافیایی انکار ناپذیر است چون نحوه تأثیر گذاری و بهره مندی کشورها از تحولات پیرامونی خود، علاوه بر قدرت ملی و اوضاع منطقه ای آنها، تا میزان بسیار زیادی مبتنی بر واقعیت های جغرافیایی و ژئوپلیتیکی، نوع روابط و کیفیت تعاملات آنها با سایر بازیگران بستگی دارد. با توجه به چنین اهمیتی، مقاله حاضر با روش تحلیلی-تبیینی و رویکرد انتقادی، ضمن بیان مولفه های موجود در نظریات ذکر شده، به دنبال شناسایی و بررسی کارکرد عوامل جغرافیایی و ژئوپلیتیکی جدید در شکل گیری انواع روابط ژئوپلیتیکی و ارائه مدل جامع برای تبیین الگو روابط ژئوپلیتیک است،جهت شناسایی این مولفه ها و تببین مدل جامع برای ارائه الگوی روابط ژئوپلیتیک، نظریه های اندیشمندان گوناگون(دوازده اندیشمند) که در زمان های مختلف بیان شده است مورد ارزیابی قرار گرفت که مشخص شد حداقل بیش از ده شاخص در شکل دهی روابط ژئوپلیتیک در سطوح منطقه ای،پیرامونی و جهانی،موثر هستند، نتایج یافته های پژوهش بیانگر این نکته است که عوامل متنوعی در شکل گیری روابط ژئوپلیتیک نقش دارند که علاوه بر شرایط جغرافیایی و ژئواستراتژیکی، بر مولفه های ژئواکونومیک،ژئوپلیتیک منابع،ژئوپلیتیک هویت،ژئوپلیتیک گردشگری، جهانی شدن و ژئوپلیتیک فضای مجازی، بین مناطق و کشورها تأکید دارند.

امروزه با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در کشور، اهمیت توجه به نیازهای این قشر نیز بیش از پیش احساس می شود. همه افراد در طول زندگی بحران ها و ناملایماتی را تجربه می کنند که با تاب آوری در این شرایط می توانند خود را حفظ کنند؛ از جمله این بحران ها، بحران دوران سالمندی است که همه افراد در این سن باید به نحوی با آن کنار بیایند. لذا این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین رضایت از اوقات فراغت و تاب آوری سالمندان با در نظر گرفتن شش مؤلفه: روانشناختی، آموزشی، اجتماعی، آرامش، فیزیولوژیکی و زیبایی شناختی سعی در تبیین ارتباط و تأثیر این دو مؤلفه دارد. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین رضایت از اوقات فراغت و تاب آوری سالمندان با در نظر گرفتن شش مؤلفه: روانشناختی، آموزشی، اجتماعی، آرامش، فیزیولوژیکی و زیبایی شناختی سعی در تبیین ارتباط این دو مؤلفه دارد. از نظر روش شناسی پژوهش حاضر کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی می باشد. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است. جهت آزمون فرضیه ها با توجه به ماهیت پژوهش حاضر، داده های مورد نیاز از طریق ابزار پرسشنامه و به دو صورت مجازی و میدانی با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس از میان نمونه ای متشکل 356 نفر از سالمندان شهر تهران گردآوری شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین رضایت از اوقات فراغت و تاب آوری سالمندان ارتباط معناداری وجود دارد. این واقعیت حاکی از آن است مادامی که پاسخگویان شرایط مناسبی برای گذران اوقات فراغت خود داشته باشند، به همان میزان نیز تاب آوری بالایی را تجربه می کنند. همچنین تمامی فرضیه های فرعی این پژوهش با شدت ضریب همبستگی بالایی تأیید شدند؛ به این معنا که ابعاد شش گانه اوقات فراغت با تاب آوری رابطه مثبت و معناداری دارند.

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر در توسعه گردشگری ورزشی سالمندان در ایران بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، توسعه ای است و در دسته تحقیقات توصیفی از نوع پیمایشی قرار می گیرد که به صورت میدانی اجرا شد. جامعه آماری شامل اساتید، صاحب نظران حوزه گردشگری ورزشی بودند که در بخش کیفی شامل 16 نفر به روش نمونه گیری هدفمند و در بخش کمّی شامل 281 نفر بودند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها، از روش تحقیق دلفی و پرسش نامه استفاده شد. متخصصان روایی پرسش نامه را تأیید کردند و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ بالای 7/0 به دست آمد. در تجزیه وتحلیل داده ها، از آمار توصیفی و آمار استنباطی مانند تی تک نمونه ای در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 26 و تحلیل سلسله مراتبی در اکسپرت چویس نسخه 11 استفاده شد. براساس نتایج پژوهش، مؤلفه های عوامل درونی، فردی، نرم افزاری، محیطی، توجه به امکانات، بازاریابی و مدیریتی به عنوان عوامل مؤثر در توسعه گردشگری ورزشی سالمندان در ایران شناخته شدند. همچنین در بین مؤلفه های توسعه گردشگری، به ترتیب مؤلفه های حقوقی مالی، محیطی و مدیریتی مهم ترین مؤلفه ها در توسعه گردشگری ورزشی سالمندان شناخته شدند. نتایج پژوهش حاضر بر لزوم تقویت شاخص هایی ازقبیل ارتقای کیفیت زیرساخت های موجود، سرمایه گذاری بخش خصوصی، تشکیل ستاد ویژه گردشگری سالمند، تبلیغات، طرح ها و خدمات خلاق، بودجه، تسهیلات حمل ونقل، نیازسنجی علمی و استفاده از تجارب کشورهای موفق تأکید دارد.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر بازی های بومی و محلی در کیفیت اوقات فراغت و نیک زیستی فردی دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی انجام شد. روش تحقیق کمّی و از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و آزمایش است. جامعه آماری را دانش آموزان پایه های پنجم و ششم مدرسه دخترانه ابتدایی ستایش شهرستان سلماس (استان آذربایجان غربی) در سال تحصیلی 1400-1401 تشکیل می دهند و نمونه آماری به روش نمونه گیری در دسترس از پایه های پنجم و ششم این مدرسه در دو گروه کنترل و دو گروه آزمایش انتخاب شد که هر گروه شامل پانزده نفر بود. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه های محقق ساخته کیفیت اوقات فراغت و پرسش نامه استاندارد نیک زیستی جان تراویس بود. روایی پرسش نامه محقق ساخته کیفیت اوقات فراغت را پنج نفر از اساتید مدیریت ورزشی تأیید کردند و پایایی آن 94/0 و پایایی پرسش نامه استاندارد نیک زیستی 83/0 به دست آمد. در روش اجرای تحقیق، گروه ها به مدت هشت هفته و در هر هفته یک جلسه به مدت 45 دقیقه، علاوه بر کلاس درسی تربیت بدنی، یک بازی بومی و محلی انجام دادند. برای توصیف وضعیت موجود از یافته های توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و به منظور تحلیل فرضیه های پژوهش از تحلیل کوواریانس چندمتغیره با رعایت پیش فرض های آماری با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس وی ۲۶ انجام شد. نتایج تحقیق نشان دادند که بازی های بومی و محلی در گروه آزمایش توانسته است مؤلفه های کیفیت اوقات فراغت و نیک زیستی فردی دانش آموزان دختر پایه های پنجم و ششم ابتدایی را افزایش دهد (001/۰>P)؛ بنابراین بازی های بومی و محلی در کیفیت اوقات فراغت و نیک زیستی فردی دانش آموزان دختر ابتدایی تأثیر مثبت و معنی دار دارد.

مراکز امدادرسانی و اورژانس به عنوان مکانی جهت استقرار و انتظار خودروهای امداد و نجات، ازجمله مراکز مهم و حیاتی خدمات رسانی هستند که نقش مهمی را در تأمین ایمنی و آسایش شهروندان و توسعه اقتصادی – اجتماعی شهرها ایفا می کنند. بدیهی است که خدمات رسانی به موقع و مطمئن توسط این مراکز، مستلزم آرایش مناسب فضایی آن ها و مسیریابی بهینه سرویس های امدادرسانی و اورژانس در حدفاصل بین محل پایگاه اورژانس تا محل حادثه و محل حادثه تا محل بیمارستان می باشد. در تحقیق حاضر با انتخاب شهر سنندج به عنوان مطالعه موردی، سعی شده است ضمن استفاده عملیاتی از قابلیت های تحلیل شبکه در محیط ArcGIS ، به ارائه الگوی مناسب در ساماندهی فضایی مراکز امدادرسانی اورژانس در این شهر پرداخته شود. در همین راستا ابتدا به آماده سازی و پردازش داده ها و لایه های اطلاعاتی مورداستفاده در فرایند تحلیل شبکه همچون طول مسیر، سرعت مسیر، یک طرفه و دوطرفه بودن مسیر، تقاطع های غیر همسطح، و موقعیت پایگاه های اورژانس در سطح شهر، در محیط ArcGIS پرداخته شده و بعد از ایجاد Dataset مربوطه، به بارگذاری آن ها در چهارچوب مدل تحلیل شبکه به عنوان یک مدل قابل اجرا و نمایش در محیط ArcGIS اقدام شد. طبق نتایج حاصل از پژوهش، عواملی چون وجود محدوده های ترافیکی، کمبود مراکز امدادرسانی و همچنین عدم مکان گزینی مطلوب مراکز امدادرسانی موجود ؛ باعث می شود عملکرد مراکز اورژانس در خدمات رسانی در حوزه فعالیت خود با ضعف همراه باشد. در برآیند اجرای تحقیق، ضمن ارائه الگوی بازنمایی شده از مسیرهای مناسب و تعیین پایگاه های ارجحیت دار برای اعزام واحدهای امدادی به محل حادثه در حداقل زمان ممکن، نواحی واقع در خارج از شعاع عملکرد بهینه پایگاه های اورژانس، مشخص شده و با توجه به آن موقعیت های بهینه برای استقرار واحدهای اورژانس، در راستای پوشش خدمات امدادرسانی، در آستانه های زمانی تعیین شده مشخص گردیدند.

تاب آوری اجتماعی یک فرایند است که شبکه ای از ظرفیت های سازگاری را به انطباق ، پس از یک اختلال یا ناسازگاری مرتبط می کند و به طور خاص یک پدیده انتزاعی است که از لحاظ فیزیکی موجود نیست. هدف اصلی پژوهش اولویت-بندی محله های منطقه سه شهر اردبیل بر اساس تاب آوری اجتماعی در برابر زلزله می باشد که 385 به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده و اطلاعات م ورد نیاز با استفاده از منابع کتابخانه ای و همچنین بررسی های میدانی (پرسشنامه) جمع-آوری شده است. میزان پایایی 816/0 بدست آمده که نشان دهنده پایایی خوب آن می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها؛ از روش MEREC جهت وزن دهی به شاخص ها و روش CODAS برای رتبه بندی محله ها بر اساس تاب آوری اجتماعی استفاده شده است. وضعیت رتبه بندی محله های منطقه سه نشان می دهد؛ محله دو در رتبه اول، محله هفت در رتبه دوم، محله شش در رتبه سوم، محله سه در رتبه چهارم، محله ده در رتبه پنجم، محله نه در رتبه ششم، محله چهار در رتبه هفتم، محله یک در رتبه هشتم، محله هشت در رتبه نهم و نهایتاً محله پنج در رتبه آخر قرار گرفته اند.