درخت حوزه‌های تخصصی

علوم سیاسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی آثار و زندگینامه بزرگان روابط بین الملل اصول روابط بین الملل اقتصاد سیاسی بین الملل امنیت ملی و بین المللی اندیشه سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ روابط بین الملل توسعه و مسایل سیاسی اجتماعی مربوط به شمال و جنوب جامعه شناسی سیاسی جهانی شدن روابط خارجی ایران روانشناسی سیاسی روش شناسی سازمان های بین المللی سیاست خارجی (مبانی و مفاهیم نظری) سیاست خارجی ایران سیاستگذاری عمومی فرهنگ و سیاست مبانی علم سیاست مسایل ایران مطالعات منطقه ای نظریه های روابط بین الملل نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۲۹٬۵۳۴ مورد.
۱۲۱.

دلایل عقلی حق تعیین سرنوشت از منظر فقه امامیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال ۲۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۰۲ 74 - 98

کلید واژه ها: حق تعیین سرنوشت حاکمیت سیاسی حاکمیت ملی فقه سیاسی فقه امامیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۳۵
حق تعیین سرنوشت یکی از مهم ترین حقوق سیاسی است که در اسناد حقوقی بین المللی و قوانین اساسی بسیاری از کشورها به رسمیت شناخته شده و در دهه های اخیر در مباحث فقهی برخی از فقیهان شیعه نیز وارد شده است. در فقه امامیه برای اثبات این حق، افزون بر استناد به کتاب و سنّت، به برخی دلایل عقلی نیز تمسّک شده است. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی - انتقادی و بر اساس قواعد و اصول استنباط فقهی، به ارزیابی دلایل عقلی حق تعیین سرنوشت پرداخته است. پرسش اصلی این است که عقل مستقل چگونه و با چه تقریبی بر این حق سیاسی دلالت دارد و استناد به ادلّه عقلی با چه کاستی ها و اشکالاتی مواجه است. یافته های تحقیق نشان می دهد که دست کم چهار دلیل عقلی بر حق حاکمیت انسان بر سرنوشت خود اقامه شده است. اصل ولایت انسان بر خود، لزوم پایبندی به قراردادهای اجتماعی، دلیل حسبه و اصل مالکیت مشاع شهروندان از مهم ترین این دلایل است. بررسی ها نشان داد که این دلایل - به جز اصل عقلی و بدیهی ولایت انسان بر خود - از دلالت بر مدعا قاصر است. اصل ولایت و سلطه انسان بر سرنوشت خود نیز منوط به فقدان نص معتبر بر خلاف آن است.
۱۲۲.

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و تحولات جدید در جبهه مقاومت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال ۱۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ویژه نامه اول «مقاومت» 73 - 88

کلید واژه ها: جبهه مقاومت جمهوری اسلامی ایران جهان اسلام روش نظریه مبنا سیاست خارجی غرب آسیا محور مقاومت نظریه سازه انگاری نظریه واقع گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۴۱
جبهه مقاومت از کنشگران جدید در نظام بین الملل محسوب می شود که در دو دهه اخیر به طور متناوب در ادبیات علوم سیاسی و روابط بین الملل مورد اشاره و تحلیل قرار گرفته است. این پژوهش بر آن است تا با بررسی اهمیت جبهه مقاومت برای جمهوری اسلامی ایران به مطالعه مؤلفه های اصلی در شکل دهی به آینده سیاست خارجی جمهوری اسلامی در پرتوی تحولات جدید در این جبهه بپردازد. محقق با استفاده از روش تحلیل نظریه مبنا، نسبت به تحلیل یافته ها اقدام و نشان داده است که حرکت به سوی تبدیل جبهه مقاومت به یک کنشگر پایدار منطقه ای و در عین حال تلاش برای تنش زدایی با سایر بازیگران منطقه ای و بین المللی، مهم ترین مؤلفه ای است که آینده رفتار ایران در عرصه سیاست خارجی را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
۱۲۳.

مدل سازی ساختاری تفسیری راهبردهای ارتقای اشتغال پذیری کارکنان وظیفه مبتنی بر آمایش سرزمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال ۲۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۹۹ 127 - 151

کلید واژه ها: اشتغال پذیری آمایش سرزمینی نیروهای مسلح کارکنان وظیفه مدل سازی ساختاری تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱ تعداد دانلود : ۳۳
هدف از انجام پژوهش حاضر، مدل سازی ساختاری تفسیری راهبردهای ارتقای اشتغال پذیری کارکنان وظیفه مبتنی بر آمایش سرزمینی است. شناسایی راهبردهای ارتقای اشتغال پذیری کارکنان وظیفه مبتنی بر آمایش سرزمینی از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته با روش تحلیل محتوای کیفی بر پایه تکنیک اشباع نظری و روش نمونه گیری هدفمند با 34 نفر از اساتید و خبرگان مدیریت، اقتصاد و سیاست گذاران نیروهای مسلح انجام گرفت. روایی و پایایی مصاحبه ها به ترتیب با روش روایی محتوایی نسبی و شاخص کاپای کوهن تایید شد. کدگذاری مصاحبه ها بااستفاده از نرم افزار 2020MAXQDA منجر به شناسایی 12 راهبرد شد. به منظور سطح بندی راهبردهای شناسایی شده از نظرات 89 نفر از مسئولان ارشد و کارکنان ستاد کل نیروهای مسلح و مدیران سازمان نظام وظیفه با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و به کمک پرسشنامه استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه به ترتیب با بهره گیری از روایی محتوا و روش آزمون پس آزمون تایید شد. راهبردهای شناسایی شده با روش ساختاری تفسیری منجر به تشکیل هشت سطح شد که بهره گیری بهتر از آمایش سرزمینی و آموزش ضمن خدمت اثرگذارترین و بازمهندسی فرآیندها و تحلیل زنجیره ارزش اثرپذیرترین عوامل بودند
۱۲۴.

بررسی و تبیین جنگ الکترونیک و استراتژی های مقابله با آن(مطالعه موردی سامانه های رمزنگاری در زیر ساخت های کشور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۳ 175 - 200

کلید واژه ها: رمزنگاری جنگ الکترونیک زیرساخت جنگ مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰ تعداد دانلود : ۲۹
اساسی ترین جنبه بررسی و تبیین دیدگاه صاحب نظران نظامی غرب در باب جنگ های آینده نه تنها جنگ های فیزیکی با ادوات انفجاری نیست بلکه مبتنی بر ادوات بدون وزن است که می تواند قدرت مقابله را برای کشور ایران افزایش دهد. یکی از این جنگ ها، جنگ الکترونیک و مباحث پیرامون آن از جمله کدگذاری و تحلیل الکترومغناطیسی به عنوان جنگی نوین در عرصه بین المللی است. جنگ الکترونیک یعنی هر عملی است که شامل استفاده از طیف الکترومغناطیسی یا انرژی هدایت شده برای کنترل طیف، حمله به دشمن یا جلوگیری از حمله دشمن است. اصولا در این نوع جنگ دو هدف دنبال می شود اول به هم ریختن سیستم های الکترونیکی حریف و دوم استخراج داده و نفوذ به کانالهای رادیویی است. جنگ الکترونیک را می توان از طریق هوا، دریا، زمین، یا فضا توسط سیستم های سرنشین دار و بدون سرنشین استفاده کرد و می تواند انسان، ارتباطات، رادار یا دارایی های دیگر (نظامی و غیرنظامی) را هدف قرار دهد. در این مقاله سعی شده است یکی از روش های مقابله با حملات مبتنی بر جنگ الکترونیک با رویکرد مقاوم کردن سامانه های زیر ساخت کشور از جمله نیروگاههای تولید برق، سامانه های پدافندی و استراتژیک کشور با مقاوم سازی سامانه های رمز نگاری تبیین کرد. مشکل اصلی در مدیریت زیرساختهای کشور عدم وجود ارتباط با مراکز دیگری با استفاده ازخطوط ایمن غیر بیسیم یا نوری است. لذا پروسه جنگ رادیویی به خاطر وجود کانالهای رادیویی بسیار کاراتر است. که شامل ارتباطات رادیویی، ایجاد اختلال در ارتباطات رادیویی دشمن و شنود(استراق سمع) گفتگوهای دشمن است. در این مقاله سعی شده است ارتباط موجود بین زیرساختها را به طوری ایمن کرد که حتی در صورت نفوذ دشمن به کانالهای جانبی نتوانند به محتوی اصلی داده ها دسترسی پیدا کنند. نتایج شبیه سازی های استقامت بالای 99.7 درصد در الگوریتم AES 256 را نشان می دهد.
۱۲۵.

تحلیل مؤلفه ها و مصادیق فقه تمدن ساز در منظومه ی فکری آیت الله خامنه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی دوره ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 25 - 58

کلید واژه ها: فقه تمدن آموزه های دینی مقام معظم رهبری فقه تمدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۳۴
در عصر حاضر با توسعه ارتباطات و شیوع رسانه های ارتباط جمعی و ظهور مکاتب گوناگون فکری، بحث از تفوق تمدنی و گفتمان برتر فکری از حیثیت ویژه ای برخوردار شده است. در این میان از نظر بسیاری از دانشمندان مسلمان، تعالیم مترقی شریعت، به مثابه تئوری اداره انسان از بدو حیات تا لحظه ممات، نیکوترین راهبرد و استوارترین شیوه برای عینیت بخشیدن به تمدن برتر محسوب شده و یگانه راهکار مورد وثوق در برابر استیلای تمدنی غرب، برکشیدن و شناسایی و تبیین مؤلفه های تمدنی شریعت و ازجمله فقه اسلامی می باشد. نوشتار حاضر با عنایت به ضرورت بحث و نیز خلأ پژوهشی موجود، در جستاری مسئله محور و با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، با هدف پاسخ به این پرسش شکل گرفته است که مؤلفه های گفتمان فقه تمدنی در بیانات و آثار مقام معظم رهبری شامل چه مواردی می شود. نیک پیداست که موضع ایشان در باب مؤلفه های فقه تمدنی ازاین جهت حائز اهمیت شایان است که معظم له در طول سالیان از رهگذر مدیریت جامعه، تجارب ارزشمندی کسب نموده و با تأسی به آموزه های دینی، پیاده سازی تعالیم راهبردی شریعت را مدنظر قرار داده اند؛ لذا تبیین رویکرد ایشان می تواند به مثابه الگویی درخشان فراروی مدیران جامعه در جهت پیشبرد راهبردهای کلان نظام اسلامی قرار گیرد. نوشتار حاضر پس از استقصا در آرای مقام معظم رهبری، گفتمان فقه تمدنی را در پنج محور در آرای ایشان بازشناسی و معرفی کرده است: 1. حقوق شهروندان غیرمسلمان 2. حقوق اقلیت های مذهبی 3. اهتمام به عنصر زمان و مکان 4. ضرورت ایجاد فقه های مضاف 5. بهره گیری از پتانسیل های فقه حکومتی.
۱۲۶.

صلاح مُلک در اندیشه سیاسیِ ایران؛ مقایسه دوران پیشا اسلامی و دوران اسلامی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سیاست پژوهی اسلامی ایرانی سال ۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۶) 47 - 73

کلید واژه ها: اندیشه سیاسی ایران ایرانشهر اسلام مصلحت صلاح ملک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۹۱
مفهوم مصلحت از مفاهیم با اهمیت و پر کاربرد در تاریخ اندیشه سیاسی است. با نگاهی به میراث سیاسی بر جای مانده از ایران باستان و مقایسه آن با آثار دوران اسلامی می توان دریافت «صلاح ملک» مفهومی کانونی در اندیشه سیاسی ایران بوده است. در دوران ایران شهری، رعایت مصالح ملک و مردم از ویژگی های شاهی نیک و آرمانی بوده و به عنوان معیاری برای تمایز نظام سیاسی مطلوب از نامطلوب به کار می رفته است. در دوران اسلامی نیز با ترجمه آثار ایرانی، این مفهوم در سیاستنامه ها بازتاب یافت و سیاست بر پایه مصلحت را در پی داشت. از این نظر می توان ادعا کرد، صلاح ملک معنایی نزدیک به مصلحت عمومی در فلسفه سیاسی کلاسیک غرب داشته و پایبندی به آن معیاری برای مشروعیت قلمداد می شده است. مقاله حاضر با ایضاح و تبیین این مفهوم، جایگاه و نقش آن را در تاریخ اندیشه سیاسی ایران مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.
۱۲۷.

ابتکار کمربند و جاده در کامبوج: هزینه ها و منافع، واقعیت ها و مفروض ها

مترجم:
منبع: پژوهش ملل مهر ۱۴۰۲ شماره ۹۲ 7-29

کلید واژه ها: ابتکار کمربند و جاده توسعه زیرساخت کامبوج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۷۸
چین بزرگترین کشور کمک کننده، وام دهنده، سرمایه گذار و شریک تجاری دوجانبه با کامبوج است. روابط اقتصادی با مشارکت فعال کامبوج در ابتکار کمربند و جاده تقویت شده است. مشارکت در ابتکار کمربند و جاده هزینه ها و منافعی در بردارد. این مقاله به بررسی نواقص زیرساختی، کاهش هزینه های تجاری و حمل و نقل، حمایت از بهره وری و رشد اقتصادی پرداخته است. این موضوع سبب بهبود شرایط زندگی و کاهش فقر شده است. اگر به جنبه منفی آن نگاه کنیم، دغدغه هایی درخصوص تخریب زیست محیطی، زمین خواری، و زیان های مرتبط با منابع امرار معاش وجود دارد. ظاهرا منافع چین در کامبوج بیشتر از هزینه هایی است که در این کشور انجام می دهد. با این وجود، چین در پی بروز انتقادات بین المللی در تلاش است تا پایدارسازی زیست محیطی، اجتماعی و مالی سرمایه گذاری های ابتکار کمربند و جاده در این کشور را بهبود بخشد. با اینکه نشانه های اولیه مبنی بر زیست سازگاری در اجرای پروژه ها وجود دارد، ولی دغدغه هایی در مورد ارزیابی نامناسب اثرات زیست محیطی و برنامه های اسکان مجدد همچنان وجود دارند. افزایش وابستگی به یک کشور نیز ریسک هایی را به همراه دارد. تنوع بخشی به منابع نیز ممکن است به کشور کامبوج کمک کند تا هدف تنوع بخشی به ساختار اقتصادی خود را محقق سازد
۱۲۸.

تبیین ژئوپولیتیک موضع گیری سوریه در جنگ عراق با ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 476-504

کلید واژه ها: جنگ ایران و عراق سوریه ژئوپولیتیک جنگ توازن ژئوپولیتیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۳۵۱
جنگ ایران و عراق که در یکی از حساس ترین برهه های تاریخی؛ یعنی دوره جنگ سرد، رخ داد واکنش های مختلفی از طرف بازیگران سیاسی به خصوص همسایگان این دو کشور و کشورهای عربی را در پی داشت. با توجه به اهمیت و شرایط ژئوپولیتیکی سوریه برای طرفین جنگ عراق بر علیه ایران، موضع گیری آن در این جنگ به عنوان مساله پژوهشی این تحقیق مورد تبیین ژئوپولیتیکی قرار گرفته است. برای انجام این تحقیق، داده ها به روش کتابخانه ای جمع آوری شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس روش توصیفی- تحلیلی بر پایه ابزار تحلیل اقتباس شده از ژئوپولیتیک انجام گرفته است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که کشور سوریه با آنکه از زمان انقلاب اسلامی ایران همیشه از آن حمایت ضمنی داشته است، اما شرایط ژئوپولیتیکی مختلف و به خصوص شرایط میدانی جنگ منجر به بروز سه نوع رفتار متفاوت در طول جنگ شده است. موضع-گیری متفاوت هر دوره باعث شده است تا فرصت ها و چالش های ژئوپولیتیکی خاصی برای طرفین جنگ و خود سوریه فراهم شود و بدین ترتیب با ایجاد پیامدهای ژئوپولیتیکی متفاوت توازن ژئوپولیتیکی این جنگ نیز تحت تاثیر قرار گیرد. سوریه نه تنها صرفا بر اساس اشتراکات ایدئولوژیک خود در دوره ایدئولوژیک جنگ سرد موضع گیری نکرد، بلکه از فرصت های ژئواکونومیکی این جنگ نیز به خوبی بهره مند شد. از طرف دیگر، حمایت های عمیق سوریه از ایران در مقطع دوم جنگ باعث شکل گیری محور مقاومت با محوریت جمهوری اسلامی ایران گردید که امروزه از مهمترین ارکان حفظ قدرت بشار اسد در سوریه می باشد.
۱۲۹.

عوامل اصلی و پیشران های مؤثر و شکل دهندۀ هندسۀ نظم نوین در منطقۀ جنوب غرب آسیا تا افق 1407(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال ۵ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 113 - 138

کلید واژه ها: تحلیل اثر متقابل عوامل اصلی منطقه جنوب غرب آسیا نیروی پیشران هندسه نظم نوین جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۷۹
منطقه جنوب غرب آسیا با تحولات و پویایی های جدیدی در دهه های اواخر قرن بیست ویکم روبه رو بوده است که شناسایی تحولات ایجادشده در این منطقه، نوید شکل گیری نظم نوینی را می دهد. این نظم نوین بازیگرانی دارد که در شکل گیری آن نقش دارند. این پژوهش با رویکرد آینده پژوهانه به دنبال شناسایی مهم ترین عوامل اصلی و نیروهای پیشران شکل دهنده هندسه نظم نوین در منطقه جنوب غرب آسیا تا افق 1407 است. نوع پژوهش کاربردی با رویکرد آمیخته اکتشافی است. جامعه آماری آن به صورت هدفمند شامل 17 نفر از صاحب نظران در حوزه امنیت ملی و روابط بین الملل است. با مطالعات کتابخانه ای و انجام مصاحبه به صورت جلسات ذهن انگیزی و توفان فکری، 47 عامل اصلی احصا شدند که در دو بُعد عوامل اصلی پیشینِ شکل دهنده به نظم در منطقه جنوب غرب آسیا و عوامل کنونی شکل دهنده به نظم نوین در منطقه جنوب غرب آسیا دسته بندی شدند. در ضمن 19 نیروی پیشران شکل دهنده هندسه نظم نوین منطقه ای در منطقه جنوب غرب آسیا تا افق 1407 شناسایی شدند. صحت سنجی عوامل اصلی از طریق آزمون های اختصاصی نرم افزار SPSS (t تک نمونه ای و ضریب توافقی کندال) انجام و اثرگذارترین پیشران ها با استفاده از نرم افزار میک مک و ماتریس تحلیل اثر متقابل از میان 19نیروی پیشران شناسایی که شامل طرح معامله بزرگ قرن آمریکا، جنگ روسیه و اوکراین، برقراری راه ابریشم جدید، مناقشه قره باغ، تلاش برای حذف ایران از راه گذر زنگزور و گسترش ایدئولوژی مقاومت هستند.
۱۳۰.

بازنمایی و تحول نگرش به امر سیاسی در دانشجویان نیمه دوم دهه نود؛ مطالعه موردی نشریات دانشگاه فردوسی مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ۱۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۴ (پیاپی ۷۴) 137 - 164

کلید واژه ها: امر سیاسی سیاست روزمره تحول مفهوم قدرت دانشجویان نشریات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۶۶
دانشجویان بعلت جدا شدن از خانواده و در معرض اندیشه های جدید قرار گرفتن، همیشه نوعی آرمانگرایی در فکر و کنش سیاسی را دنبال می کنند. بر همین اساس جنبش های دانشجویی در ایران شکل گرفته است و نشریات دانشجویی نیز تبلور افکار سیاسی مختلف در درون دانشگاه است. در دهه نود با توجه به گسترش اینترنت و شبکه های اجتماعی و تحول نسلی که اتفاق افتاده است رویکرد به امر سیاسی تغییر پیدا کرده است. در این مقاله تلاش می شود با بررسی نشریات دانشجویی نیمه دوم دهه نود در دانشگاه فردوسی مشهد، تحول بازنمایی و تحول امر سیاسی در دانشجویان بررسی شود. برای این منظور محتوای 590 شماره نشریه بین سال های 1396-1399 مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد در نیمه دوم دهه نود، دانشجویان تصور مکانیکی و سازمانی و رسمی به قدرت را به حاشیه برده اند و رویکرد به امر سیاسی به مثابه زندگی روزمره شکل گرفته است. اکنون دانشجویان مناسبات و شبکه های قدرت را در اشکال جدیدی چون هنر، موسیقی، سینما، محیط زیست، جنسیت، مسائل زنان، موضوعات فرهنگی و هویتی جستجو می کنند. این تحول را می توان گذار از قدرت سخت مکانیکی و سازمانی به قدرت سیال و روزمره تعبیر کرد که در مقاله تحلیل شده است.
۱۳۱.

فیرحی و مسئله دولت مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۷۳) 133 - 154

کلید واژه ها: دولت مدرن اسلام سیاسی دانش سیاسی فقه سیاسی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰ تعداد دانلود : ۵۸
مسأله دولت مدرن ذهن و ضمیر بسیاری از اندیشمندان ایرانی معاصر از جمله نواندیشان حوزوی را به خود مشغول داشته است. در این میان داود فیرحی به دلیل گستره وسیع و تنوع آثار و نفوذِ کلام مشهورترین نواندیش حوزوی است که در این زمینه به تامل پرداخته و آثاری معتبر و درخور توجه به وجود آورده است. با نگاهی اجمالی به آثار فیرحی می توان دریافت که دولت مدرن و چالشهای آن در ایران از دغدغه های اصلی او در سراسر عمر پژوهشی اش به شمار آمده و به نوعی تمامی آثار آن مرحوم در این راستا به نگارش در آمده اند. مسأله اصلی این مقاله این است که فیرحی چه تصوری از دولت مدرن داشته و چه مدلی از آن را برای ایران قابل تحقق می دانسته است. در پاسخ به این سؤال مقاله به این نتیجه می رسد که به رغم تأملات جدی در مفهوم دولت مدرن و بررسی چالشهای آن در ایران، فیرحی فاقد یک تئوری منسجم و مستقل در این مورد بوده و توضیح دقیقی از مدل مورد نظر خود در ایران ارائه نمی دهد.
۱۳۲.

سیاست های چندگانه رژیم صهیونیستی در قبال روسیه (مطالعه موردی فروش سلاح به اوکراین)

نویسنده:
منبع: مطالعات سیاسی بین النهرین دوره ۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 452-471

کلید واژه ها: رژیم صهیونیستی روسیه اوک‍رای‍ن غرب آسیا فروش سلاح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۱۷
روابط روسیه و رژیم صهیونیستی بر اساس متغیرهای متعددی برنامه ریزی شده است که اهمیت و حفظ آن برای رژیم صهیونیستی بسیار مهم و حیاتی است؛ با این حال، این رژیم سعی کرده با فروش تسلیحات نظامی به دولت های ضدروسیه، رفتار روسیه در غرب آسیا را تغییر دهد. بر اساس فرضیه این پژوهش، رژیم صهیونیستی در تلاش است تا با استفاده از فروش تسلیحات نظامی به کشورهای متخاصم ضدروسیه (اوکراین)، حضور روسیه را در محیط پیرامونی خود (منطقه شامات) کاهش دهد. در واقع، نویسندگان به دنبال بررسی این موضوع هستند که فروش تسلیحات پیشرفته رژیم صهیونیستی به اوکراین در بازه زمانی حضور روسیه در غرب آسیا چه بخشی از روابط رژیم صهیونیستی و روسیه را به نمایش گذاشته شده است. رویکرد پاسخگویی به این پرسشْ تحلیلی تبیینی است و گردآوری اطلاعات و داده ها از طریق کتابخانه ای، اسنادی و اینترنتی است. در مجموع، یافته های تحقیق نشان می دهد سه عنصر کلیدی اقتصادی، نظامی و مهاجران روس تبار عامل وحدت بخش روابط این دو کنش گر محسوب می شود؛ اما از آنجا که به لحاظ سیاسی راهبردهای متفاوت دارند، رژیم صهیونیستی تلاش می کند تا با استفاده از کمک های نظامی به کشورهای متخاصم روسیه، اثرات منفی حضور روسیه را در محیط پیرامونی خود کاهش دهد.
۱۳۳.

ژئوپلیتیک انتقادی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال ۲۰ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷۲ ۴۶-۲۷

کلید واژه ها: سیاست خارجی ژئوپلیتیک انتقادی جمهوری اسلامی ایران روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۴۸
ژئوپلیتیک انتقادی که با تلاش تئوریسین های مکتب فرانکفورت، از سال 1975 وارد ادبیات روابط بین الملل گردید، هویت، رویکرد گفتمانی و اهمیت بازیگران غیررسمی دولتی، از جمله مؤلفه های اساسی این رویکرد محسوب می گردد. مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که آیا امکان و توانمندی استفاده از نظریه ژئوپلیتیک انتقادی در تجزیه و تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می باشد؟ یافته ها و گمان نویسندگان نشان دهنده آن است که مؤلفه های موجود در نظریه ژئوپلیتیک انتقادی مانند هویت، مشروعیت بازیگران غیر دولتی و غیر رسمی می تواند در تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار گیرد. ازاین رو هدف این مقاله واکاوی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، با استفاده از نظریه ژئوپلیتیک انتقادی بوده (هدف) که با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از ظرفیت نظری رویکرد ژئوپلیتیک انتقادی در روابط بین الملل به تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی این موضوع می پردازد
۱۳۴.

سنجش سری زمانی کیفیت حکمرانی در ایران بین سال های 1400- 1374(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال ۱۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷۰) 231 - 199

کلید واژه ها: ایران کیفیت حکمرانی سری زمانی معادلات ساختاری بی ثبات سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۷۰
هدف پژوهش حاضر بررسی روند کیفیت حکمرانی در ایران بین سال های 1374 الی 1400 است و جهت ساماندهی پژوهش چهار پرسش مطرح می شود: عملکرد کیفیت حکمرانی در ایران در بازه مورد بررسی چگونه بوده است؟ مدل کیفیت حکمرانی در ایران چگونه بوده است؟ چه پیش بینی در خصوص آینده حکمرانی ایران وجود دارد؟ و در نهایت اینکه مهم ترین عوامل در تعیین کیفیت حکمرانی کدم اند؟ جهت پاسخ به سؤالات پژوهش از تکنیک های سری زمانی و معادلات ساختاری استفاده می شود. بنابر ماهیت اکتشافی پژوهش، از ارائه فرضیه خودداری گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کیفیت حکمرانی که به معنی چگونگی کاربرد قدرت، تعامل و پاسخگویی است و کارآمدی نظام های سیاسی را مورد بررسی قرار می دهد، در بازه زمانی مورد بررسی در ایران دارای عملکردی دوره ای با روند نزولی بوده است بطوریکه بهترین عملکرد آن مربوط به سال آغازین بوده و طی سال های پس ازآن هیچ گاه سطح کیفیت حکمرانی هم طراز آن نگشته است؛ علاوه بر این، بدترین عملکرد کیفیت حکمرانی در ایران نیز مربوط به سال پایانی دوره زمانی است که تأییدی بر نزولی بودنِ کیفیت حکمرانی در ایران می باشد. در میان ابعاد شش گانه کیفیت حکمرانی نیز، ثبات سیاسی و کنترل فساد مهم ترین عوامل تأثیرگذار شناسایی شده اند. پیش بینی سری زمانی نیز حاکی از آن است که استمرار فرایندهای موجود به ادامه نزولی بودن کیفیت حکمرانی در ایران منجر خواهد شد که این امر توانایی بالقوه ای جهت ایجاد نارضایتی در میان ایرانیان داراست.
۱۳۵.

واکاوی نقش مقامات آمریکایی در ترغیب صدام به جنگ با ایران در شهریور1359.(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال ۱۲ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 129 - 148

کلید واژه ها: جنگ عراق ایران آمریکا ترغیب صدام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۷۰
تهاجم نظامی عراق به ایران در سپتامبر1980 و در آخرین ماه های ریاست جمهوری کارتر آغاز گردید. نبرد مذکور مهمترین جنگ پس از جنگ دوم جهانی و طولانی ترین جنگ در قرن بیستم لقب یافت، که در اوج سال های جنگ سرد در منطقه ی خلیج فارس به وقوع پیوست که مسلماً با توجه به طرف های درگیر درآن، آمریکا نمی توانست نسبت به آن بی تفاوت باشد. (روش): این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی، مواضع مقامات آمریکایی را در آغاز تهاجم نظامی عراق به ایران مورد ارزیابی قرار داده است. و با بررسی عناصر و متغیرهای متعدد تاثیرگذار در آن مقطع زمانی، (مسأله): به طرح این سئوال می پردازدکه، سهم مقامات آمریکایی در این رویکرد عراق چه بود. با رصد اوضاع بین المللی این فرضیه شکل می گیرد که روابط پنهانی و پشت پرده امریکا و عراق دلیل اصلی اتخاذ چنین اقدامی بود. (یافته ها): نتایج بدست آمده حاکی از آن است که آمریکا درتشویق و ترغیب رژیم عراق به آغاز جنگ با ایران تاثیر زیادی داشت. زیرا آنها بر این باور بودند، که با در تنگنا قرار دادن ایران، راهی جز عدول از مواضع انقلابی، و همگرایی با آمریکا، یا سقوط حکومت، انتخاب دیگری نخواهد داشت. بر این مبنا حمله ی نظامی عراق به ایران، سناریویی امریکایی بود که در راستای منافع آن کشور طراحی و اجرا گردید.
۱۳۶.

قدرت نرم و بازیگران غیردولتی: پیامدهای همکاری و درگیری بازیگران غیر دولتی با دولت های ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۳ 127 - 151

کلید واژه ها: قدرت نرم بازیگران غیردولتی عرصه بین المللی همکاری درگیری حکومت جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۲۵
هدف این مطالعه بررسی چگونگی استفاده بازیگران غیردولتی از قدرت نرم و نفوذ در عرصه بین المللی و درک انگیزه ها و استراتژی های آنها برای همکاری با دولت های ملی است. علاوه بر این، به دنبال تجزیه و تحلیل تأثیر این همکاری بر حاکمیت و دیپلماسی جهانی است. این مطالعه یک طرح تحقیق کیفی را اتخاذ می کند و از یک چارچوب مفهومی استفاده می کند که دیدگاه های نظری مختلفی مانند دیپلماسی فرهنگی، شبکه های حمایت فراملی، نفوذ اقتصادی، ارتباطات دیجیتال و سازمان های غیردولتی را در بر می گیرد. جمع آوری داده ها برای این تحقیق شامل بررسی جامع ادبیات مرتبط و مطالعات موردی است. یافته ها نشان می دهد که بازیگران غیردولتی از روش های متنوعی برای اعمال قدرت نرم و نفوذ خود استفاده می کنند. انگیزه های آنها برای همکاری با دولت های ملی شامل اهداف و منافع مشترک، تخصص و منابع، قدرت نرم و حمایت و بسیج عمومی است. تضاد بین بازیگران غیردولتی و دولت های ملی به دلیل منافع و اهداف متفاوت، چالش حاکمیت دولت ها، عدم تقارن قدرت، رقابت برای نفوذ، اختلاف بر سر منابع و دسترسی، و تفاوت در قدرت و نفوذ به وجود می آید. دولت ها به ابتکارات قدرت نرم بازیگران غیردولتی از طریق همکاری، تبادل فرهنگی و برخی سیاست ها و استراتژی های دیگر پاسخ می دهند. همکاری بین بازیگران غیردولتی و دولت های ملی به تقویت حکمرانی جهانی و ورود پیچیدگی های جدید به نظام بین المللی کمک می کند. این یافته ها درک ما را از پویایی بین بازیگران غیردولتی و دولت های ملی در عرصه بین المللی عمیق تر می کند و پیامدهای آن را برای حکمرانی و دیپلماسی جهانی روشن می کند.
۱۳۷.

ارزیابی کاربست الگوی انقلاب های شرقی و غربی بر انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۷۵) 57 - 77

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی الگوی شرقی انقلاب الگوی غربی انقلاب ماهیت رژیم نزاع های انقلابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۲۳
انقلاب ها از جمله پیچیده ترین پدیده های بشری اند. اگرچه در چارچوب مدل سازی های نظری تلاش می شود تا حدالامکان به شکل ساده تری توضیح داده شوند. تاکنون دسته بندی های مختلفی از انقلاب ها ارائه شده است. یکی تقسیم بندی ساده و دوگانه ای که در بررسی تحولات انقلابی ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته، دسته بندی ساموئل هانتینگتون از انقلاب هاست. او در یک نگاه کلی انقلاب ها را به دو دسته شرقی و غربی تقسیم می کند و برای هر یک ویژگی هایی برمی شمارد و ویژگی های این دو دسته انقلاب ها را در مقابل یکدیگر قرار می دهد. بر این اساس سوال این پژوهش از این قرار است؛ انقلاب اسلامی در کدام دسته از این دوگانه قرار می گیرد و این الگوبندی تاچه حد در تحلیل انقلاب اسلامی کارآمد است؟ فرضیه ای که این پژوهش به بررسی آن می پردازد ضمن تاکید بر نزدیکی انقلاب ایران به مدل غربی انقلاب ها و تفاوت های نسبتا بنیادین آن با مدل انقلاب های شرقی، نقدهایی به این الگوبندی در تحلیل انقلاب اسلامی وارد می داند. برای بررسی این فرضیه، گردآوری داده ها به شکل کتابخانه ای خواهد بود و از روش مقایسه ای-تاریخی بهره خواهیم برد.
۱۳۸.

مسئله شهروندی در ایران امروز با تأکید بر نظریه شهروندی گفتگویی هابرماس(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال ۲۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۰۲ 133 - 166

کلید واژه ها: هابرماس حقوق شهروندی شهروندی محافظه کار شهروندی تجددگرا شهروندی اصلاحی نظریه شهروندی گفتگویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۲۹
مسئله شهروندی از مسائل مناقشه برانگیز اندیشه سیاسی و موضوعی چالش برانگیز در عرصه سیاسی ایران معاصر است و رویکردهای متعارضی درباره آن وجود دارد. این تعارض به اختلاف بنیادین در مبانی باز می گردد و از این رو حل آن دشوار می نماید. در جهان مدرن نیز با وجود اجماع نسبی بر سر برخی مبانی، همچنان مسئله شهروندی موضوع مناقشه و جدال است. اختلاف و تعارض بین دو رویکرد لیبرال و جمهوری گرا به شهروندی را می توان وجهی از این چالش دانست. در این راستا، هابرماس کوشیده است با طرح نظریه شهروندی گفتگویی، گامی در حل این مناقشه بردارد. پرسش اصلی این است که با توجه به رویکردهای متعارض به مقوله شهروندی در ایران امروز، چگونه می توان در پرتو نگاه هابرماسی به شهروندی ارتباطی، به برون رفتی از مسئله شهروندی دست یافت؟ در این نوشتار، با روش توصیفی-تحلیلی این ادعا تقویت شده است که شهروندیِ گفتگویی می تواند بر پایه مؤلفه های مؤثر بر ایده شهروندی در ایران (سنّت، مدرنیته، دین ناسیونالیسم)، مسئله شهروندی در ایران امروز را که در تعارض بین رویکردهای شهروندی محافظه کار و تجددگرا شکل گرفته است، با رویکرد شهروندی اصلاحی مرتفع کند؛ همچنین دسته بندی متفاوتی از مسئله شهروندی در ایران امروز با الهام از آرای هابرماس ارائه شده و نقش قانون در پیوند رویکردهای متعارض شهروندی بررسی شده است.
۱۳۹.

هیجان و نقش آن در انتخاب سیاسی، با مروری بر انتخابات ریاست جمهوری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ۱۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۴ (پیاپی ۷۴) 101 - 135

کلید واژه ها: روان شناسی سیاسی انگیزش هیجان انتخاب سیاسی الگوهای رفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۹۹
چگونگی تأثیر هیجانات بر رفتار سیاسی بواسطه نقش تعیین کننده آن در انتخاب سیاسی و تأثیرگذار در میزان مشارکت و همچنین نتایج انتخابات، موضوعی است که جایگاه مطالعاتی آن در حوزه روانشناسی سیاسی قرار می گیرد. در حالی که همواره در بسیاری از کشورها شاهد برگزاری انتخابات هستیم، یافته های روانشناسی سیاسی نشان می دهد که در بسیاری از موارد نتیجه انتخابات تابعی از هیجان بوده و این هیجانات نقش مؤثری در میزان مشارکت مردم دارد. این پژوهش با مروری اجمالی بر انتخابات ریاست جمهوری ایران، ضمن گردآوری مستندات تاریخی و استفاده از روش توصیفی تحلیلی، به دنبال پاسخ به این پرسش است که اساساً گرایش مردم در انتخابات، بیشتر تحت تأثیر انتخاب عقلانی است یا تابعی از هیجانات می باشد. بعبارتی کدام متغیر نقش مؤثرتری بر فرآیند انتخابات داشته و اینکه چه طیفی از جامعه، چرا و در چه شرایطی تحت تأثیر فضای هیجانی قرار می گیرند؟ اگر انتخاب عقلانی را (صرف نظر از اثرات مثبت و منفی هیجان بر انتخاب) بعنوان هدفی منطقی در نظر بگیریم، مروری بر انتخابات ادوار ریاست جمهوری ایران مؤید این فرضیه است که وقوع حوادث مؤثر در کنار حضور چهره ها و رقبای خاص در مقاطع مختلف، می تواند منجر به ایجاد هیجان و فضای پرشور سیاسی و رقابتی و در نتیجه میزان مشارکت مردم گردد.
۱۴۰.

بررسی الگوی رفتاری چین برای آمریکا و نظم ساختاری؛ چالش ها و پیامدها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۵ (پیاپی ۷۵) 285 - 313

کلید واژه ها: چین الگوی رفتاری مهار تعامل نظم بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۶۶
درک مقامات چین از شرایط بین المللی پساجنگ سرد، به اتخاذ الگویی رفتاری جهت کاهش شکاف قدرت بدون برانگیختن حساسیت های بین المللی در مورد چین منجر شد. از این رو واکنش چین اتخاذ دو دستور کار در حوزه داخلی و جهانی جهت پاسخگویی به این الزامات بوده است. متأثر از این امر، یکی از مهم ترین موضوعاتی که دانش پژوهان را به مباحثه واداشته، پیامد های این الگوی توازن بخشی برای محافل تصمیم گیری دولت ها بویژه دولت برتر و نظم بین الملل بوده است. پرسش اصلی آن است که الگوی رفتاری چین چه پیامدها و چالش هایی برای آمریکا و نظم بین الملل ساختاری به همراه دارد؟ فرضیه آن است که الگوی رفتاری چین شرایط پیچیده ای بر سیاست کلی ایالات متحده در قبال چین به همراه داشته است. این به عدم قطعیت هایی که در هر تلاشی برای پیش بینی پیامدهای ظهور چین وجود دارد، اشاره می کند که چالش هایی برای سیاست گذاران در انتخاب سیاست «مهار» یا «تعامل» ایجاب می سازد. این الگوی رفتاری همچنین بعنوان علت تغییر ساختار نظام بین الملل و شکل دهی به نظم دوقطبی چین _ آمریکا دیده می شود. مقاله از روش تحقیق تاریخی با رویکرد توصیفی- تحلیلی و روش تبیینی بهره می گیرد. 

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان