پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی

هدف از پژوهش حاضر بررسی عامل های جامعه شناختی مرتبط با میزان اهمیت به امر به معروف و نهی از منکر در بین شهروندان شهر خلخال در سال 1394 است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام افراد 18 سال به بالای شهر خلخال می باشند (23635=N) که برمبنای فرمول کوکران 378 نفر به طور تصادفی- طبقه ای برای نمونه آماری انتخاب شدند. برای دستیابی به اهداف پژوهش نیز از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که روایی پرسشنامه توسط 15 تن از استادان تأیید شد و پایایی آنها در آلفای کرونباخ امربه معروف و نهی از منکر با مقدار ضریب (742/0)، احساس محرومیت نسبی با مقدار ضریب (752/0)، فردگرایی با مقدار ضریب (761/0)، رضایت اجتماعی با ضریب (882/0)، اثربخشی اجتماعی با ضریب (736/0)، اعتماد اجتماعی با مقدار ضریب (820/0)، احساس ناهنجاری اجتماعی با مقدار ضریب (751/0) و تحلیل هزینه و پاداش با مقدار ضریب (770/0) محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان داد که سن افراد تأثیری بر میزان اهمیت به امر به معروف و نهی از منکر ندارد. نتایج آزمون تحلیل واریانس با مقدار F برابر (995/0) و سطح معنی داری (410/0) نشان می دهد که بین میانگین اهمیت به امر به معروف و نهی از منکر گروه های مختلف سنی تفاوت معنی داری وجود ندارد. جنسیت بر میزان اهمیت به امر به معروف و نهی از منکر تأثیر نداشته است. نتایج آزمون مقایسه ای T-test باT (407/1-) و سطح معنی داری (160/0) و همچنین میانگین نمرات میزان اهمیت به امر به معروف و نهی از منکر دو گروه جنسی نشان می دهد که به لحاظ آماری بین میانگین دو گروه تفاوت معناداری وجود ندارد، حال آن که جامعه ایران، به دلیل شالوده های سنتی و زیرساخت های فرهنگی خود، همچنان سهم بیشتری را در فراشدها و عملکردهای اجتماعی برای مردان قائل است.

گفتمان انقلاب اسلامی از دیرباز در ایده و آرمان علمای بزرگ اسلام و شیعه وجود داشته است؛ لیکن پس از تشکیل نظام جمهوری اسلامی ایران فرصت بروز و ظهور پیدا کرد. هدف اصلی این پژوهش تعیین نقش گفتمان انقلاب اسلامی در هم افزایی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران است. لذا با توجه به همین هدف، به سؤال اصلی "نقش گفتمان انقلاب اسلامی در هم افزایی مؤلفه قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟" پاسخ می دهیم. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی پیمایشی است. را به کمک آزمون توصیفی و آمار استنباطی نظیر آزمون تحلیل واریانس فریدمن و آزمون T یک نمونه ای و توضیح دوجمله ای مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. روش و ابزار گردآوری داده ها از طریق مراجعه به افراد صاحب نظر، تکمیل پرسشنامه، انجام مصاحبه، جمع آوری منابع مطالعاتی معتبر از کتابخانه تخصصی داعا و مراجعه به سایت های مرتبط با موضوع مقاله بوده است. روایی پرسشنامه از دو جنبه ظاهری و محتوا به جهت روشن و بدون ابهام بودن گویه ها و همچنین کفایت کمیت و کیفیت آنها توسط خبرگان، صاحب نظران و استادان دانشگاه تأیید شد. همچنین برای روایی سازه از فن تحلیل عاملی استفاده گردید. در این تحقیق، برای محاسبه پایایی یا هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کند، ابتدا یک نمونه اولیه پیش آزمون گردید که میزان ضریب اعتماد با روش آلفای کرونباخ مقدار آلفای حاصله 5/0 محاسبه شد. نوع تحقیق براساس اهداف توسعه ای- کاربردی است. جامعه آماری مرکب از: خبرگان، استادان و صاحب نظران حوزه امنیت ملی، فرهنگ و انقلاب اسلامی بوده است. در پایان نتایج پذیرش ولایت مطلقه فقیه، در بین سایر گفتمان ها بیانگر این است که این عامل بیشترین تأثیر را بر روی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران داشته است. 

مساجد از صدر اسلام تاکنون نقش مؤثری در عرصه های مختلف زندگی مسلمانان و به خصوص ملت ایران ایفا کرده اند، از این رو، در این تحقیق به بررسی نقش مساجد به عنوان یک نهاد مردمی مؤثر در ترویج سبک زندگی ایرانی- اسلامی پرداخته شده است.این تحقیق برمبنای هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و برمبنای ماهیت و روش، نوعی تحقیق پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل تمام مساجد موجود در جمهوری اسلامی ایران است که در حال حاضر، بیش از 70 هزار[1] مسجد برآورد شده است که از بین مساجد موجود بیشتر نظر بر روی ارکان مساجد (بانیان و هیأت امنا، نمازگزاران و امام جماعت) فعال مانند مساجد جامع و بازار است و متخصصان مسائل اجتماعی که در حال حاضر، در دانشگاه های کشور و به خصوص استان تهران مشغول به تدریس و پژوهش می باشند. روش نمونه گیری هدفمند و حجم نمونه این پژوهش 100 نفر بود که با استفاده از فرمول محاسبه نمونه برای جوامع محدود محاسبه شد، که از این تعداد 34 نفر از بین متخصصان مسائل اجتماعی و فرهنگی در دانشگاه ها، 32 نفراز  نمازگزاران و 34 نفر از بین بانیان و هیأت امنای مساجد انتخاب شدند.برای گردآوری داده های این تحقیق از هر دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. ابزار گردآوری داده های این تحقیق پرسشنامه با ضریب پایایی آلفای کرونباخ 9/0 بود.در تحلیل داده های این تحقیق از آمار توصیفی شامل میانگین، واریانس و انحراف معیار همچنین آمار استنباطی شامل آزمون کولموگروف – اسمیرنوف و آزمون t تک گروهی استفاده شده است.نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده اثر مستقیم مساجد بر ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی است؛ همچنین ابعاد دینی و مذهبی، اجتماعی و فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، امنیتی و نظامی مساجد با ترویج سبک زندگی در همه ابعاد مطرح شده دارای سطح معنی داری صفر و خطای انحراف میانگین کمتر از 5/0 می باشد که حاکی از آن است که مساجد می توانند در ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی به میزان چشم گیری مؤثر باشند.

هدف این پژوهش طراحی مدل، کشف و رتبه بندی ابعاد و مؤلفه های کلان برآورد اطلاعات راهبردی فرهنگی در سطح فرهنگ اجتماعی و احصاء شاخص های هریک از مؤلفه های آن است. در این زمینه، پس از مرور ادبیات موضوع، شامل: چیستی فرهنگ اجتماعی، مدیریت راهبردی و برآورد اطلاعات فرهنگی در سطح ملی، مؤلفه های هر یک از ابعاد و شاخص های هر مؤلفه شناسایی شد.با هدف برازش مدل اندازه گیری، ساختاری و کلی، پرسشنامه ای طراحی و به جامعه آماری سپرده شد. داده های حاصل توسط نرم افزار پی ال اس[1] تحلیل گردید. جامعه آماری مطالعه متشکل از: مدیران ارشد استادان دانشگاه و مسئولان عرصه فرهنگی شاغل در شورای انقلاب فرهنگی، وزارت ارشاد اسلامی، صدا و سیما و مدرسین دانشگاه های مختلف کشور همچنین فرماندهان واحدهای فرهنگی نیروهای مسلح بود که 102 نفر به صورت تمام شمار و هدف مند در تحقیق مشارکت داشته اند. یافته ها نشان می دهد «فرهنگ اجتماعی» به عنوان یکی از ابعاد کلان برآورد اطلاعات فرهنگی در سطح ملی برازش گردیده و مؤلفه ها و شاخص های منظورشده با ضریب بار عاملی مناسب دارای روایی و پایایی مطلوب در سازه فرهنگ اجتماعی ارائه شده است.

فرهنگ ایثار و شهادت به عنوان یکی از عناصر فرهنگ سیاسی تشیع، برخاسته از حماسه عاشورای حسینی است. این فرهنگ در کنار سایر آموزه های دینی نقش مهمی در رشد و تقویت سرمایه اجتماعی در جامعه ما دارد. این مقاله با هدف شناخت مؤلفه های جمعی فرهنگ ایثار و شهادت براساس خاطرات آزادگان به مثابه سرمایه براساس روش تحقیق کیفی تحلیل اسنادی نگاشته شده و سعی شده است داده ها و مصادیق مربوط با استفاده از ابزار فیش برداری از منابع مربوط به خاطرات آزادگان جمع آوری شود. این مقاله در پی پاسخ به این سوال ها بوده است که مؤلفه های فرهنگ ایثار و شهادت در رفتار با دوستان در خاطرات آزادگان دوران دفاع مقدس کدام است و اینکه چگونه این مؤلفه های رفتاری آزادگان در تولید و تقویت سرمایه اجتماعی مؤثر بوده است؟ یافته ها نشان می دهد که فرهنگ ایثار و شهادت به عنوان فرهنگ غنی مبتنی بر تعالیم تشیع به عنوان سرمایه اجتماعی مشتمل بر مؤلفه های رفتار جمعی مثبتی است که موجب انسجام، تقویت روحیه مشارکت و همکاری و ایجاد و رشد شبکه های انسانی می شود که مصادیق و شواهد زیادی از آن را می توان درباره آزادگان در سخت ترین شرایط در اردوگاه های دشمن بیان کرد. از جمله این مؤلفه ها که موجد سرمایه اجتماعی هستند، عبارت اند از: ارشاد، حسن سلوک و اخوت ایمانی از طریق رشد شاخص های سرمایه اجتماعی.

مطالعه حاضر با هدف بررسی و تحلیل میزان توجه به آموزه های انقلاب اسلامی در محتوای کتب درسی دوره ابتدایی صورت گرفت. روش مطالعه، توصیفی و از نوع تحلیل محتوا و جامعه آماری شامل تمام کتب پایه اول تا ششم دوره ابتدایی بود که برای نمونه، کتاب های فارسی بخوانیم، هدیه های آسمان و مطالعات اجتماعی پایه های اول تا ششم به صورت هدفمند انتخاب شدند. سپس براساس نظرات شهید مطهری چهار مقوله عدالت اجتماعی، استقلال، آزادی و معنویت اسلامی به عنوان ارزش های بنیادین انقلاب اسلامی شناسایی و چک لیست محقق ساخته ای با نُه زیرمقوله و پنجاه مفهوم کلی طراحی شد. نتایج تحلیل محتوا نشان داد صرفاً در کتب فارسی پایه اول، هدیه های آسمان پایه پنجم و مطالعات اجتماعی پایه چهارم مقوله های شناسایی شده مورد توجه قرار گرفته است. به علاوه، از 170 مفهوم شناسایی شده در این زمینه، بیشترین مفاهیم مربوط به مقوله معنویت اسلامی (95 مفهوم) و سپس مقوله استقلال (66 مفهوم) بود. در حالی که مفاهیم مرتبط با مقوله آزادی (4 مفهوم) و عدالت اجتماعی (5 مفهوم) اندک بود. با عنایت به یافته های حاصل، توجه به آموزه های انقلاب اسلامی در سازماندهی محتوای کتب درسی دوره ابتدایی به طراحان و مؤلفان این کتب توصیه می شود.

وصیت نامه شهدا، متفاوت با مفهوم معمول وصیت نامه، آرمان ها، عقاید و همچنین توقعات نویسنده از جامعه و نسل آینده را با خود به همراه دارد. شهدا آنچه باید باشد را در مقابل آنچه هست، طلب دارند. به همین دلیل، در آثار مکتوب آنان، نقشه راه در ابعاد مختلف مطرح است. تربیت نیز به عنوان یکی از ابعاد رشد و بالندگی انسان در وصیت نامه شهدا نمود قابل تأملی دارد. استخراج دیدگاه تربیتی شهدا به نوعی هم اَدای دَین است و هم برای روشن کردن دغدغه های تربیتی آنان و کاربرد آن به عنوان بخشی از برنامه درسی، ضرورت دارد. مقاله حاضر برگرفته از پژوهشی از نوع اسنادی و به شیوه تحلیل محتوا عمقی، در جهت تحلیل وصیت نامه های شهدای استان کرمانشاه با هدف دستیابی به دیدگاه تربیتی آنان نوشته شده است. برای واکاوی این دیدگاه، دو مسیر دنبال شده است: نخست، آگاهی از نظرات تربیتی شهدا که به صورت صریح بیان شده است؛ دوم، آشنایی با شخصیت تربیت یافته شهدا که با استناد بر اظهارنظرها، توصیه ها و شرح کارهای انجام شده آنها در متن وصیت نامه میّسر است. هر موضوع تربیتی در وصیت نامه یک گزاره محسوب می شود و جان کلام هر گزاره نیز یک کلیدگزاره، و از مجموع کلیدگزاره ها برای هر پرسش، یک کدنامه معکوس به دست آمده است. یافته ها، حاکی از این است که دیدگاه تربیتی شهدا بسیار نزدیک به آموزه های تربیتی اسلام و هدفمند است. به طور کلی، در تبیین دیدگاه تربیتی شهدا موارد مستخرج از وصیت نامه ها مطابق با تربیت اسلامی، مفاهیم لازم را برای نتیجه گیری و تفسیر فراهم کرده است