درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴۱ تا ۱۶۰ مورد از کل ۲۷٬۰۰۶ مورد.
۱۴۱.

مالکیت ارضی نزد دهخدای صوراسرافیل؛ تبیین یک تناقض(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۶ 1 - 23

کلید واژه ها: دهخدا صوراسرافیل مالکیت ارضی اسلام سوسیالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۲۲
علی اکبر دهخدا در شماره های مختلف روزنامه صوراسرافیل دو نگاه متفاوتِ رادیکال و معتدل را در ارتباط با مقوله مالکیت ارضی ارائه کرد. مسئله اصلی تحقیق حاضر تبیین خوانش دوگانه دهخدا از مقوله مالکیت ارضی است. دهخدا در نوشته های اولیه خود، نگاهی رادیکال و سوسیالیستی با پوشش حقوق بشری و اسلامی در ارتباط با مالکیت ارضی ارائه می دهد و از واگذاری بدون قیدوشرط زمین به رعایا سخن می گوید و تحقق جبری آن را از طریق پروژه اصلاحات و یا در صورت لزوم از طریق امکان انقلاب دهقانی می بیند. با این حال در نوشته های بعدی، نگاهی تعدیل شده را دنبال کرده و با پذیرش حق مالکیت مالکان، انتقال املاک به رعایا را در ازای پرداخت بهای آن ها و با واسطه گری بانک پیشنهاد داده است. تحقیق حاضر با تأسی به هرمنوتیک قصدی-زمینه ای اسکینر، یافته ها و نکاتی را در پاسخ به مسئله ذکرشده در بالا معلوم می سازد. ویژگی های فضای زبانی-گفتمانی و فکری-اجتماعی حاکم ازجمله تشدید تنش های سیاسی و صف آرایی موافقان و مخالفان مشروطه، نزاع های گفتمانی مشروعه خواهی و مشروطه خواهی، حمله به دفتر روزنامه صوراسرافیل و وقفه بیش از یک ماهه در انتشار آن، در کنار تصویب قانون انطباعات و ایجاد کمیته صلح (با حضور جهانگیرخان مسئول صوراسرافیل) و درخواست دوری جستن از تندروی موجب شد تا دهخدا بدین گونه پاسخ دهد.
۱۴۲.

A Review of the Poison King: The Life and Legend of Mithradates, Rome’s Deadliest Enemy

نویسنده:
منبع: Persica Antiqua, Volume ۳, Issue ۵, July ۲۰۲۲ 61 - 67

کلید واژه ها: Adrienne Mayor Mithradates VI The Poison King Pontus Rome

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۶۱
Adrienne Mayor’s The Poison King is a fascinating biography of Mithradates Eupator Dionysus, one of the most controversial monarchs of ancient history who has been especially neglected by scholars of Iranian history. This biography, like any other about ancient heroes, is full of tales, legends, stories, and historical narratives and its crafty author knows how to distinguish between fact and fiction. The book contains 15 chapters, in which, other than  the first, the remaining chapters are arranged based on Mithradates’ life, from his birth to his death.
۱۴۳.

زمینه ها و عوامل موثر در سرایت بیماری وبا در کرمانشاهان عصر قاجار (1210ه.ق-1304ه.ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 271-292

کلید واژه ها: ایران ک‍رم‍ان‍ش‍اه‍ان قاجار امراض مسری وبا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۶۷
یکی از ایالت های غربی قلمرو قاجار که به سبب تنوع شرایط جغرافیایی، واقع شدن بر سر شاهراه تجاری بین النهرین و عتبات عالیات و هم مرز بودن با عثمانی مورد توجه دولت قاجار گرفت، ایالت کرمانشاهان بود. این ایالت به دلیل عدم برخورداری از شرایط مناسب بهداشتی در مقاطعی ساکنانش دچار بیماری های همه گیری همچون وبا شدند. این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسناد تاریخی بدنبال پاسخ دادن به این پرسش است که چه عواملی سبب شیوع بیماری وبا در کرمانشاهان عصر قاجار شده بود؟ نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که شیوع بیماری همه گیر وبا در ایالت کرمانشاهان به دفعات رخ داده و عواملی چون عدم مسئولیت پذیری کارگزاران، ناکارآمدی برخی از حکام محلی در مهار بیماری و نداشتن برنامه پیشگیری، نداشتن آگاهی از روش های نوین درمان، جهل عمومی و ترویج خرافات، عدم اعتماد به روش های درمان پزشکان اروپایی و اصرار بر معالجه از طریق طب سنتی، گزارش ها و آمارهای جعلی دولتمردان، نبود قرنطینه اصولی و مناسب و عدم توجه دولت مرکزی در جهت مهار بیماری، نقش موثری داشته است.
۱۴۴.

چالش نساجی سنتی ایران در دوره قاجار با تحولات صنعتی اروپا (1211ق. تا 1344ق.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اقتصادی سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 5 - 31

کلید واژه ها: چالش نساجی سنتی شیوه تولید قاجار تحولات صنعتی اروپا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۴۰
انقلاب صنعتی با تغییر در شیوه تولید، در صنایع سنتی ملل تأثیرات شگرفی بر جای گذاشت. متأثر از تحولات صنعتی، نساجی ایران در چالش با تولید ماشینی قرار گرفت؛ این تحولات به تدریج سلیقه جامعه ایران قاجاری به ویژه دربار، اشراف و دیگر طبقات جامعه به استفاده از منسوجات ماشینی را نیز تغییر داد. در این دوره، متغیرهایی همچون تنوع در طرح، نقش و رنگ، کاهش قیمت در مقایسه با تولیدات دستی، تغییر سلیقه طبقات مختلف جامعه و توسعه تجارت ناشی از قدرت سیاسی و اقتصادی اروپا، به رواج و گسترش کاربرد منسوجات ماشینی و کاهش مصرف تولیدات وطنی و در نتیجه رکود در بسیاری از شاخه های نساجی داخلی انجامید. در این مقاله با روش تاریخی و شیوه ای تحلیلی و بهره مندی از منابع کتابخانه ای و با اتخاذ چارچوب نظری وابستگی، به این پرسش پاسخ داده می شود که چه عواملی در ایجاد چالش نساجی داخلی موثر بوده است؟ و نتایج آن در رکود نساجی داخلی چه میزان بوده است؟ با تکیه بر نظریه وابستگی، مؤلفه های صنعتی متأثر از قدرت سیاسی و اقتصادی اروپا، نگاه سنتی حاکم بر مناسبات و عدم توانایی در تغییر شیوه تولید و وابستگی حکومت قاجار در ایجاد چالش در نساجی و در نتیجه افول تدریجی بسیاری از شاخه های نساجی و بیکاری صنعتگران نقش داشته است. این یافته ها دلالت بر آن دارد که رها شدن از این وضعیت در گرو تغییر در شیوه تولید، قطع وابستگی به ساختار نظام سرمایه داری و توجه به الگوی توسعه درون گرا بوده است.
۱۴۵.

The Archeology of the Ritual Practices The Case Study of the Iron Ages Cemeteries of Talesh Region (Maryan & Tandevin)

نویسنده:
منبع: Journal of Archaeology and Archaeometry, Volume ۱, Issue ۴, March ۲۰۲۳ 47 - 61

کلید واژه ها: Ritual Practice Cemetery Guilan Iron Age Burial Customs

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۵۵
During the life of humans on earth, there has been no subject more interesting and complicated than death. The knowledge and understanding of what will happen to a person after death form the basis of most religions in the world, which have since been referred to as religious matters or religious experiences. The issue of death is so important in many societies that it has caused the birth of schools of thought and, as a result, the growth of various religions and cults. Burial customs include the structure of the graves, the direction, and condition of human or animal skeletons, and the placement of objects in the graves. The Iron Age in Iran and Guilan is divided into three sections: Iron Age I, II, and III. This Period includes from 1500 B.C. to 550 B.C., of course, some archaeologists believe the existence of Iron Age IV, which continues until the middle of the Parthian period (the End of 1st Millennium B.C.). All major discoveries from selected Iron Age sites in the area of Guilan have been explained and classified. In this research, a new attempt has been made to review the religious experience and ritual practices regarding the repeatability of ancient cemeteries of Talesh during the Iron Ages. The main aim of this article is to identify the Iron Age Burial culture in Guilan. This investigation shows that the society’s People of Iron age in the area of Talesh have social Rank and Status but the factor of Gender is not important in classifying their classes. 
۱۴۶.

بررسی وضعیت فعلیِ تنظیم و توصیف اسناد و عرضه خدمات آرشیوی در آرشیو ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال ۳۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۹) 116 - 132

کلید واژه ها: تنظیم و توصیف اسناد خدمات آرشیوی دیجیتال سازی اسناد فرایندهای سازمانی سیستم مدیریت اسناد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۳۵
هدف : تبیین وضعیت فعلیِ گردش کار در بخش تنظیم و توصیف اسناد و عرضه خدمات آرشیوی به مراجعان در معاونت آرشیو ملی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران و بررسی چالش های موجود در این حوزه ها. روش/ رویکرد پژوهش : روش پژوهش به صورت ترکیبی شامل روش کیفی و پیمایش تحلیلی است. پرسش از متخصصان آرشیو ملی برای آگاهی از شرایط فعلی و مدل سازی از گردش کار مطلوب و تهیه پرسش نامه و پرسش از آرشیویست ها با هدف بررسی میزان انطباق فرایندهای تدوین شده با شرایط فعلی در حوزه های کاری مدنظر در آرشیو ملی ایران انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری : براساس پاسخ های دریافت شده، به دلیلِ شرایط مطلوبِ طراحی شده در بخش های تنظیم و توصیف اسناد، و رقمی سازی و عرضه خدمات آرشیوی اسناد، راه اندازی زیرساخت نرم افزاری جامع مدیریت اسناد که براساس فرایندهای مطلوب عملیاتی بشود، به طورکامل وضعیت موجود را پوشش خواهد داد.
۱۴۷.

مؤلفه های اقتصادی تأثیرگذار در روابط خارجی حکومت های قراقویونلو و آق قویونلو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۵ 65 - 90

کلید واژه ها: مؤلفه های اقتصادی قراقویونلوها آق قویونلوها روابط خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۱۸
قراقویونلوها و آق قویونلوها در دوران شکل گیری حکومت همواره در پی آن بودند تا روابط خود را با دولت های همجوار به گونه ای تنظیم و اجرا نمایند تا بتوانند نیازهای خود را در زمینه های مختلف ازجمله نیازهای اقتصادی تأمین کنند. چراکه افزایش جمعیت و دام ها نیاز به سرزمین و منابع درآمد مالی بیشتری را طلب می کرد، فرمان روایان هر دو حکومت تلاش می کردند بخشی از نیازهای مالی و اقتصادی خود را از منابع خارج از قلمرو حکومتی در تعامل و یا تعارض با دولت های همجوار تأمین کنند. بررسی نحوه تأمین این نیازهای اقتصادی و تأثیر آن در روابط خارجی حکومت های قراقویونلو و آق قویونلو مسئله این پژوهش است. اینکه نیازهای اقتصادی چه تأثیری در روابط قراقویونلوها و آق قویونلوها با دولت های همجوار داشت، سؤال این پژوهش است. یافته های پژوهش، با رویکرد توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر منابع دست اول نشان می دهد حاکمان قراقویونلوها و آق قویونلوها در دوران شکل گیری همواره تلاش می کردند از طریق تبعیت از قدرت های برتر و یا با تهاجم و غارت و اخذ باج و خراج و توسعه قلمرو ارضی و سلطه بر راه های تجاری و اخذ عواید حاصل از تجارت نیازهای مالی و اقتصادی خود را تأمین نمایند.
۱۴۸.

زمینه ها و ضرورت های مطرح شدن لایحه حمایت از خانواده و نقش مجالس 21 و 23 شورای ملی در تصویب آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۵ 91 - 114

کلید واژه ها: قانون خانواده مطالبات زنان مجلس 21 مجلس 23 ایران نوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۲۵
مطالبات زنان به ویژه در حیطه خانواده که از پیش از انقلاب مشروطه آغاز شده بود تا آغاز دهه 1340/ 1961 به نتیجه ای نرسیده بود و زنان همچنان در مسائلی همچون طلاق، چندهمسری، و حضانت فاقد حقوق مناسب بودند. اگرچه در اسفند 1341/ 1963، محمدرضاشاه با اعطای حق رأی به زنان، تحولی در موقعیت اجتماعی و سیاسی آنان ایجاد کرد، اما جایگاه حقوقی آنان در نظام خانواده همچنان شکننده و لرزان بود. به دنبال تلاش های بی نتیجه سناتور مهرانگیز منوچهریان جهت تصویب قانون حمایت از خانواده، طولی نکشید زنان حزب «ایران نوین» دولت را ترغیب به اقدامی جهت تصویب قانون ویژه ای در رابطه با حمایت از خانواده کردند و این لایحه در سال 1346/ 1967 به تصویب رسید، اما کم و کاستی های آن باعث شد در سال 1353/ 1974 یک لایحه اصلاحی در مجلس به تصویب برسد که حاوی شرایط بهتری برای زنان شد. پژوهش حاضر ضمن بررسی زمینه ها و ضرورت های مطرح شدن لایحه حمایت از خانواده، در تلاش است با تکیه بر مشروح مذاکرات مجلس، به این پرسش پاسخ دهد که مجالس 21 و 23 چه نقشی در تصویب لوایح حمایت از خانواده داشتند. یافته های تحقیق نشان می دهد نمایندگان حاضر در این مجالس به گونه ای مستقل و جدی این لوایح را مورد بررسی قرار داده، به چالش کشیده و نشان دادند که نقش آنان صرفاً تأیید صرف لوایح دولتی نیست، به طوری که وزارت دادگستری ناچار به تغییراتی در برخی مواد آن ها شد.
۱۴۹.

گونه شناسی ساختار قبور دوره اشکانی منطقه جنوبی دریای کاسپی حاصل کاوش های علمی باستان شناسی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پیام باستان شناس دوره ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۸ 117 - 133

کلید واژه ها: تدفین اشکانی گونه شناسی تدفین دریای کاسپی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۹۲
ظهور و منشأ الگوهای تدفینی به درستی مشخص نیست، ولی الگوهای تدفین و آداب ورسوم خاک سپاری مردگان در هر منطقه، ارتباط مستقیمی با اعتقادات و جهان بینی اقوام، سطح طبقاتی افراد از لحاظ اجتماعی _ اقتصادی، سنت های بومی و ویژگی های جغرافیای طبیعی آن منطقه دارد. الگوهای تدفین در ادوار باستانی به عنوان رویکردی مهم در مطالعات باستان شناسی، از بدو شروع فعالیت های باستان شناسی همواره مورد توجه باستان شناسان و پژوهشگران قرار داشته است. یکی از این ادوار، دوره اشکانی است. براین اساس، مهم ترین هدف این مقاله روشن ساختن انواع ساختار قبور دوره اشکانی در منطقه جنوبی دریای کاسپی و تفسیرهای گوناگون از آن ها است تا از این طریق به درک و شناخت درستی درخصوص انواع ساختار قبور مردمان این منطقه و ارتباط آن ها با سایر مناطق زیر سیطره حکومت اشکانی دست پیدا کنیم. در گونه شناسی ساختار قبور، به مباحث نظری معماری قبور، یعنی فضا، شکل یا فرم و نوع مصالح پرداخته شده است. اطلاعات این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و پژوهش های میدانی گردآوری شده و به شیوه کیفی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که (۱) ساکنان منطقه جنوبی دریای کاسپی در دوره اشکانی از الگوهای تدفینی نظیر چاله ای ساده، دخمه ای، تدفین خمره ای، چهار چینه سنگی و رفی برای دفن مردگان خود استفاده می کرده اند؛ (۲) تعدادی از الگوهای تدفینی دوره اشکانی این منطقه ادامه سنت تدفین دوران گذشته بوده و نشان دهنده تداوم فرهنگی در این منطقه است.
۱۵۰.

تاریخ حکومت و حکمرانی درآئینه شعر فارسی (با تکیه بر اشعار فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال ۱۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷۰

کلید واژه ها: حکومت حکمرانی سبک زندگی شاعران فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۹۶
اشعار شاعران بزرگ آئینه روزگار خویش است و در این بین به سبب نزدیکی شاعران با حاکمان و از طرفی دغدغه مردمی داشتن واز بطن مردم برخاستن باعث شده است که رفتارحاکمان و نوع حکومت آنان به روشنی در آثار شاعران بزرگ این سرزمین تجلّی پیدا کند. حاکمان تأثیربسزایی در اصلاح یا فساد جامعه و در پی آن سبک زندگی دارند، حکومت طاغوت عاملِ فسادِ سبک زندگی است و برای اصلاح جامعه باید به اصلاحِ حکومت پرداخت. رعیت درتاریخِ حکومت گذشته ایران، حکم گلّه و حاکم و پادشاه نقش چوپان را داشته است که این امر دراحادیث بزرگان نیزکاملا مشهود است. نکته پراهمّیت دیگرقدرت و قوّت یک حکومت از پشتیبانی مردمی آن حاصل می شود و حاکم در واقع امانت داراین ودیعه ارزشمندِ پشتیبانی مردم است که باید قدردانش باشد. در این مقاله سعی شده است از روش کتابخانه ای و با استفاده از آثار و اسناد و مدارک با اولویت آثار شعرای مورد بحث(فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ) و همچنین آثار صاحبنظران برجسته ای که به این استوانه های ادب پارسی پرداخته اند، مصداقهای روشن از تاریخ حکومت و حکمرانی شناسایی و دیدگاههای مختلف محققان مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که طی دوران تاریخ بیش از هزار ساله شعر فارسی، هر کدام از شعرای بزرگ به شیوه خود در اصلاح امور جامعه و تاثیر در حکمرانی مثبت حاکمان نقش داشته اند بطوریکه در پاره ای از موارد، مسیر تاریخ را تغییر داده اند.
۱۵۱.

قرنطینه و بیماری های مسری در کرمانشاهان (از زمان ناصرالدین شاه تا پایان دوره قاجار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال ۳۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۳۰) 7 - 50

کلید واژه ها: قرنطینه ک‍رم‍ان‍ش‍اه‍ان عثمانی زوار حمل جنازه بیماری های مسری وبا طاعون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶ تعداد دانلود : ۳۷
قرنطینه به عنوان یکی از راه های مهم پیشگیری از شیوع بیماری ها پدیده ای مدرن است که همراه با گسترش پزشکی مدرن، پارادایمی نو را در حوزه بهداشت و درمان در ایران دوره قاجار شکل داد. موضوع زیارت و تجارت ایران با عراق عرب در قلمرو عثمانی، همواره باعث ترغیب تعداد زیادی از افراد با عناوین زائر، تاجر، و سیاح برای حرکت در مسیر کرمانشاهان می شد که نقشی عمده در اشاعه بیماری های مسری در این منطقه و دیگر مناطق ایران داشت. ضرورت پیشگیری از شیوع بیماری ها باعث شد تا دولت های ایران و عثمانی در مواقع بحرانی در مناطق کرمانشاهان و عراق عرب قرنطینه ایجاد کنند. هدف : شناختِ اهمیت قرنطینه های کرمانشاهان در پیشگیری از شیوع گسترده بیماری های واگیردار در ایران. روش/ رویکرد پژوهش : این پژوهش با تکیه بر روش تحقیق تاریخی و با استفاده از اسناد و مدارک منتشرنشده آرشیوی و منابع معتبر کتاب خانه ای انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری : دستاورد پژوهش نشان داد که ایجاد قرنطینه هایی در مسیر کرمانشاهان می توانست مانعی مهم و جدی دربرابر شیوع سریع و گسترده بیماری های واگیردار از درون مرزهای عثمانی به ایران باشد؛ ولی این قرنطینه ها به دلایلی چون رعایت نشدن مقررات قرنطینه ای توسط افراد بانفوذ و صاحب منصب، اختصاص نیافتن بودجه کافی ازسوی دولت برای اداره این قرنطینه ها، نگاه منفعت جویانه مأموران قرنطینه و دریافت رشوه از تجار، زوار و کاروان های حمل جنازه، در پیشگیری از شیوع بیماری ها و سرایت نکردن آن به دیگر نقاط کشور چندان مؤثر نبود.
۱۵۲.

An Intertextual Study of the Role of the Horned Man in the Artworks of Lorestan and the Role of Gilgamesh in Mesopotamia

نویسنده:
منبع: Journal of Archaeology and Archaeometry, Volume ۱, Issue ۴, March ۲۰۲۳ 17 - 29

کلید واژه ها: Gilgamesh Bronzes of Lorestan Horned Man Pretext

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۴۱
 Mythologies are closely related to each other because of the archetypes, and due to time, place, and specific geography, they appear in different forms in different peoples. Gilgamesh is considered the oldest Mesopotamian epic poem whose image can be seen on Lorestan bronzes in the second and first millennium BC in the form of a horned man supporting, killing, or taming animals. Identifying the visual relationship between the role of the horned man in Lorestan bronzes and Gilgamesh in Mesopotamian works in order to discover the common intellectual heritage between these two regions is the main goal of this research. The main question of this research is about what and why are the technical and visual similarities and differences of the paintings, which have dealt with the background of Gilgamesh's role in the Mesopotamian civilization with a descriptive-analytical method, and then, with an analytical method, he analyzed the relationship between the role of the horned man in Lorestan's bronze works and the role of Gilgamesh in Mesopotamian art based on the theory of pre-textuality. The results show that the artist of Lorestan created a work of art under the influence of Mesopotamian mythology and art which are similar in visual and narrative components, but according to the culture and customs of the region, differences can be seen in the performance style and the structure of the topics, which shows that Lorestan artist did not imitate Mesopotamian themes. Rather, it has created a new work of art by creating transformational relationships with changes in the pretext.
۱۵۳.

بررسی نقش و جایگاه راه عتبات در تحولات دینی و اجتماعی کرمانشاهان در عصر قاجار(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال ۱۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷۰

کلید واژه ها: قاجاریه کرمانشاه راه عتبات تحولات دینی تحولات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۷
با روی کار آمدن قاجاریه و با توجه به گرایشات مذهبی آنها، عتبات عالیات و مسائل مرتبط با آن از جمله زائران جایگاه ویژه ای پیدا کرد. بر این اساس حاکمان کرمانشاه نیز با تبعیت از سیاستهای دولت مرکزی در تهران، بخش مهمی از اقدامات حکومت داری خود در این ولایت را به راه عتبات عالیات و زائران و مسائل مرتبط با آن اختصاص دادند. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی که مبتنی بر توصیف و تحلیل است به این پرسش پاسخ دهد که راه عتبات عالیات چه نقش و جایگاهی در تحولات اجتماعی و دینی کرمانشاه دارد؟ و چگونه منجر به تغییرات مهمی در اوضاع اجتماعی و دینی این شهر گشت؟ یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که با توجه به اهتمام شاهان قاجار قاجار و حاکمان کرمانشاه در زمینه ایجاد امنیت در راه عتبات و تمهیداتی همچون ایجاد مساجد و تکایا و کاروانسراها جهت رفاه حال زائران موجبات گسترش زائران در این جغرافیا گشت و با توجه به اینکه عالمان دینی، تاجران و شاهزادگان در کنار مردم عادی از افراد مهم از زائران بودند، تعاملات و مراودات حسنه میان آنها و حاکمان و مردم کرمانشاه موجب سکونت دائمی برخی از آنها شد و شکل گیری طبقه متنفذ روحانیت و تجار از همان زمان صورت گرفت و پیامدهای این اتفاق موجب تحولات اجتماعی و دینی مهمی در کرمانشاه گشت که می توان به تقویت گفتمان و مذهب شیعه در تقابل با سایر ادیان و اقلیتهای دینی و نیز گرایشات مشروطه خواهی در آن اشاره کرد.
۱۵۴.

بازخوانی روایت آزادسازی هرمز با تکیه بر متون تاریخی به زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال ۱۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 1 - 16

کلید واژه ها: هرمز بریتانیا خلیج فارس پرتغال صفوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۵۷
یکی از موضوعات مهم دوره صفویه، چالش های آنان با بیگانگان در خلیج فارس، مانند پرتغالی هاست. تا پیش از ورود استعمارگران به خلیج فارس، این شاهراه مهم تجاری، محل مبادلات آزاد اقتصادی و کانونی برای مبادلات تجاری اقوام و ملل مختلف بود. تسلط پرتغالی ها بر خلیج فارس، باعث رکود حیات اقتصادی و اجتماعی اهالی این منطقه و از بین رفتن تجارت آزاد شد. سلطه پرتغالی ها که بیش از یک قرن به طول انجامید، سرانجام در زمان شاه عباس اول خاتمه داده شد. یکی از مسائل مهم در خاتمه بخشیدن به تسلط پرتغالی ها بر این نواحی و به ویژه درباره جزیره هرمز، نقش بریتانیاست که از سوی برخی مورخان غربی، بسیار مبالغه آمیز مطرح شده است. این مسئله به صورتی است که برخی مورخان حضور نیروهای بریتانیا را در این نبردها، مهم ترین عامل شکست پرتغالی ها قلمداد کرده اند. این پژوهش، بازخوانی و تحلیل این پیش فرض، با اتکا به روایات ایرانی است. سؤال اساسی آن است که کیفیت و نقش نیروهای بریتانیایی و ایرانی در آزادسازی هرمز، در روایات و متون مهم فارسی مربوط به این نبرد چگونه مطرح شده است؟ به نظر می رسد که با توجه به متون تاریخی فارسی و به ویژه آثار منظوم، نقش و اثرگذاری نیروهای ایرانی در آزادسازی هرمز بسیار بیشتر از انگلیسی ها بوده است. در این پژوهش با روش تحلیلی توصیفی، این موضوع بررسی شده است.
۱۵۵.

مطالعه و معرفی یافته های فرهنگی مرتبط با دوره ساسانی در کاوش ضلع شرقی مسجد جامع ارومیه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پیام باستان شناس سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۹ 99 - 114

کلید واژه ها: مسجد جامع ارومیه کاوش باستان شناسی دوره ساسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۳۱
شهر ارومیه، مرکز استان آذربایجان غربی، در شمال غربی ایران قرار دارد. بافت کهن این شهر به سبب وجود آثار متعدد دوران اسلامی شناخته شده است. حجم زیادی از شواهد تاریخی - فرهنگی موجود در بافت شهری ارومیه به دلیل قرارگیری در زیر بخش های شهری و مسکونی، آن گونه که شایسته است مورد مطالعه و شناسایی قرار نگرفته است. در تابستان سال ۱۳۹۷ به سبب عملیات خاک برداری در راستای مرمت و ساماندهی ضلع شرقی مسجد جامع ارومیه، شواهدی از ساختارهای معماری و یافته های منقول فرهنگی به دست آمد که پس از مناقشات بسیار، عملیات مرمت متوقف شد. در تابستان سال ۱۳۹۹ کاوش باستان شناختی باهدف شناسایی بقایای معماری و درک لایه های فرهنگی در محل گودبرداری انجام گرفت. با توجه به اهداف کاوش، به دست آمدن ساختارهای معماری و همچنین هدف گذاری اداره کل میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی برای ایجاد سایت موزه در محل کارگاه های کاوش، دو گمانه پیشرو برای شناسایی لایه های فرهنگی پایین تر از ساختارهای دوران اسلامی ایجاد شد که شواهدی از مواد فرهنگی مرتبط با دوره ساسانی به دست آمد. در این نوشتار سعی بر آن است تا ضمن معرفی یافته های فرهنگی به دست آمده، با استفاده از روش گاه نگاری نسبی، به مطالعه و مقایسه یافته های فرهنگی به دست آمده با سایر محوطه های شناخته شده دوره ساسانی در غرب ایران پرداخته شود. روش تحقیق این پژوهش به صورت تاریخی، توصیفی - تحلیلی است و جمع آوری یافته ها با مستندنگاری میدانی و مطالعات کتابخانه ای انجام شده است.
۱۵۶.

مهاجران قفقازی در ایران: مطالعه موردی پناهندگان جمهوری آذربایجان (دهه های 1920- 1940م/ 1300 -1320ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۶ 161 - 186

کلید واژه ها: مهاجران آذربایجانی جمهوری آذربایجان ایران حزب مساوات اتحاد شوروی ترکیه لهستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۳۳
پس از استیلای ارتش سرخ بر جمهوری آذربایجان در 1920م/ 1299ش، شمار زیادی از عناصر سیاسی و نظامی آن سرزمین به ایران پناهنده شدند. موضوع پیش گفته تاکنون در پژوهش ها چندان موردتوجه قرار نگرفته و بیشتر به حضور و فعالیت مهاجران آذربایجانی در ترکیه و اروپا پرداخته شده است. پرسش اصلی مقاله حاضر، چگونگی مناسبات جامعه مهاجران آذربایجانی، مشخصاً پناهندگان سیاسی، با دولت ایران در دهه های 1940 1920/ 1320 1300 و ظرفیت ها و موانع همکاری دو طرف بوده است که تلاش شد با بهره گیری از منابع دست اول و پژوهش ها، عموماً به زبان های بیگانه، ابعاد مختلف آن بررسی شود. با توجه به برخورد مناسب ایرانیان با مهاجران، وجود پیوندهای عمیق تاریخی و اجتماعی، مقاومت ایران در برابر استرداد پناهندگان، به کارگیری مهاجران در دوائر کشوری و لشکری ایران و همچنین شرایط مغشوش ترکیه در آن مقطع، که جملگی حاکی از اهمیت ایران در فرایند مهاجرت آذربایجانیان قفقاز پس از غلبه بلشویک ها بودند، زمینه های چشمگیر همکاری وجود داشت؛ اما عواملی چند بر حیات سیاسی جامعه مهاجران آذربایجانی در ایران سایه انداختند و مانع شکل گیری همکاری میان جامعه مهاجران و دولت میزبان شدند که اهمّ آن ها عبارت بودند از رقابت های درونی، فعالیت های ضد کمونیستی دولت های خارجی، اقدامات مأموران اطلاعاتی شوروی، رویکرد امنیتی حکومت رضاشاه، اولویت سیاست خارجی ایران در تنش زدایی با اتحاد شوروی و ترکیه، خاطره مناسبات پر فراز و نشیب تهران و باکو در سال های 1918 تا 1920 و غلبه گفتمان ترک گرایانه بر محافل سیاسی آذربایجانی، خصوصاً بین مساواتیان. پس از جنگ جهانی دوم، تحولات بین المللی بر پیچیدگی مسئله مهاجران آذربایجانی و موانع همکاری شان با دولت ایران افزود.
۱۵۷.

سرآغاز آشنایی ایرانیان با تکنولوژی برق در آمریکا و تاثیر آن بر نوسازی این صنعت در عصر قاجار (1250- 1344 قمری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اقتصادی سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 79 - 100

کلید واژه ها: آمریکا قاجاریه فناوری برق نوسازی و تجدد نخبگان سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۲۶
به دنبال انقلاب صنعتی و تحولات صورت گرفته در آمریکا، ایرانیان بیش از پیش به دنبال چرایی رشد و پیشرفت این کشور برآمدند یکی از موضوعاتی که آنها دنبال کردند فناوری های نوظهور در این کشور از جمله صنعت برق بود. نوشتار حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و تفسیر متون مطبوعاتی و اسناد منتشر نشده در پی آن است که چگونگی مواجهه ایرانیان دوره قاجاریه با فناوری برق در آمریکا را تحلیل نماید و روشن سازد که ایرانیان در دوره قاجاریه برای ورود دانش و صنعت برق آمریکا به داخل کشور با چه چالش هایی مواجه بودند؟ نتایج پژوهش نشان می دهد روشنفکران در چارچوب گفتمان انتقادی پیشرفت صنعت برق در آمریکا را در نوشته های خود بازتاب دادند. آنان دریافتند که برای جبران عقب ماندگی ایران در این حوزه باید فناوری برق را از آمریکا به کشور وارد کرد از طرف دیگر سیاحانی که به آمریکا سفر کرده بودند با مشاهده پیشرفت های علمی و فنی و درک تاثیرات بنیادین آن بر تحول این کشور بر لزوم نوسازی ایران با بهره گیری از علوم و فنون آمریکا تاکید کردند این هدف را نخبگان سیاسی به صورت جدی تر دنبال کردند تا راه ورود این تکنولوژی که موجب پیشرفت جامعه ایران می شد به طور مستقیم و غیر مستقیم فراهم نمایند اما در این راه موانعی پیش آمد که باعث شد فناوری برق و اصول جدید تحت تعلیمات کارشناسان و مهندسان آمریکایی به ایران ورود پیدا نکند و تلاش های آنان تنها محدود شد به آشنایی ایرانیان با اهمیت صنعت برق و نقش آن در تحول آمریکا که البته این خود در آن شرایط زمانی امری بس مغتنم به شمار می آمد.
۱۵۸.

Book Review: Middle Persian Private Inscriptions in the Sasanian and Post-Sasanian Period: Funerary and Memorial Inscriptions

نویسنده:
منبع: Persica Antiqua, Volume ۳, Issue ۴, Summer and January ۲۰۲۳ 65 - 67
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۲۳
Middle Persian Private Inscriptions in the Sasanian and Post-Sasanian Period: Funerary and Memorial Inscriptions, Cyrus Nasrollahzadeh, Tehran, Institute for Humanities and Cultural Studies, 2019, 2 vol. (vol. 1: Text. vol. 2: Picture), 340 + 272 pp, ISBN: 978-964-426-998-1; Vol 1: 978-964-426-996-7; Vol 2: 978-964-426-997-4.
۱۵۹.

دوگانه تحریم و پذیرش موسیقی در دوره غزنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۵ ۱۵۶-۱۲۹

کلید واژه ها: غزنویان تحریم موسیقی پذیرش موسیقی دوگانگی فرهنگی غناء سماع خرابات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۲۴
یکی از موضوعات مهم فرهنگی بعد از اسلام، چگونگی نگرش به موسیقی است. در تحلیل های علمای اسلام، کاربرد موسیقی به دو جریان مجاز و غیر مجاز تفکیک شد. در پیامد کاربرد موسیقی غیر مجاز، دو گفتمان تحریمی و پذیرشی شکل گرفت که از نظر کمّی و کیفی متفاوت بودند. در سلسله غزنوی این دو گفتمان به شکل خاصی متجلی شد که چگونگی حدّ و مرز آن، سؤال اصلی این مقاله است. در این مقاله روش تحقیق کیفی، مبتنی بر توصیف و تحلیل محتوا و روش گردآوری منابع آن کتابخانه ای است. بر اساس یافته های این مقاله، موسیقی، به خودی خود، حرام نیست و عوامل غیر موسیقایی از جمله متن شعر، رقص، شُرب خمر علت های اصلی تحریم موسیقی بودند. درباریان بیشتر به گفتمان پذیرش موسیقی تمایل داشتند و این در حالی بود که گفتمان تحریم در جامعه غلبه داشت. هر چند، در برخی از منازل، محافل و اماکن خاص این تحریم رعایت نمی شد. موارد یاد شده و وابستگی اهل موسیقی به دربار، به پذیرش برخی از هنجارها انجامید که از محدوده تحریم فاصله داشت. اهل موسیقیِ دربار آزادی بیشتری برای انجام این هنجارها در اماکن خصوصی احساس می کردند و همین ارتباط می توانست به نفع عاملان اماکنی باشد که برای تحریم ها محدودیتی قائل نبودند.
۱۶۰.

The Sociopolitical Context of Central Fars during the Achaemenid Era and its Relation with the Economic System

نویسنده:
منبع: Journal of Archaeology and Archaeometry, Volume ۲, Issue ۱ - Serial Number ۵, June ۲۰۲۳ 41 - 51

کلید واژه ها: Economy Sociopolitical Context Achaemenid Empire Central Fars Coin

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۴۶
Emphasis on the importance of social-political fabric and its effect on the urbanization and economic system that are aspects of urbanization life is one of the necessities during the Achaemenid Period. This study was conducted based on the deductive-inductive method. First, written sources (clay inscription of Persepolis and classic authors) have been used to achieve general information about the social-political fabric of Fars during Achaemenid Period then archeological evidence remained from the economic system of Achaemenid period in Central Fars was analyzed within this framework. No coin, including Shahi or so-called Satrapy, has been discovered from archaeological excavations in Iran, even. It seems that Achaemenid Empire had no plan for monetary economic development, and coin promotion and use in transactions despite its wide territory and regular discipline. On the contrary, it seems that Darius and his successors considered coin as a political instrument used to convey and show the message of the political and military power of the Achaemenid king at that ear not as a tool for the economic system. Therefore, studies focused on clay inscriptions of Persepolis and evaluated works of authors indicate that the sociopolitical fabric of Iranian society, especially Fars has been traditional and based on agriculture and husbandry during Achaemenid Era. As we know, the city was not shaped during the Achaemenid period despite the presence of urban structures, such as social sophistication, specialism, and the modern administrative system of the ear; therefore, coin use was not institutionalized in the economy of that era.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان