آموزش مهندسی ایران

به دنبال تأسیس انجمن آموزش مهندسی ایران ایجاد سازکاری برای ارزشیابی برنامه های آموزش مهندسی در دستور کار قرارگرفت. این بررسیها به تأسیس سازمانی مستقل برای ارزشیابی برنامه های آموزش مهندسی کشور منجر شد. وظیفه اصلی این سازمان اعتبار سنجی کارایی برنامه های آموزش مهندسی کشور است. میزان کارایی یک برنامه آموزشی با تواناییها و دستاوردهای کسب شده دانش آموختگان آن سنجیده می شود. پیش نیاز هر فرایند ارزشیابی، ارزیابی درونی برنامه توسط خود مؤسسه آموزشی است. ارزیابی درونی با تعریف هدفهای برنامه و درسها، برحسب دستاوردهای یادگیری دانشجویان، آغاز می شود. سپس، روشهای ارزیابی انتخاب و با استفاده از آنها داده های مناسب گردآوری می شود. مرحله نهایی این فرایند تبدیل داده های گردآوری شده به اطلاعاتی است که اعمال آنها به بهبود برنامه منجر شود. ارزیابی درونی حالتی چرخه ای و مداوم دارد و بازخوردهایی که از هر مرحله گرفته می شود، بر اقدامات بعدی تأثیر می گذارد. حاصل ارزیابی درونی پرسشنامه تکمیل شده ای است که همراه با مستندات لازم برای مؤسسه ارزشیابی ارسال می شود. ارزیابی درونی زمانی قابل بررسی توسط مؤسسه ارزشیابی است که به گونه ای استاندارد انجام شده باشد. هدف این مقاله پیشنهاد رویه ای اجرایی برای ارزیابی درونی برنامه های آموزش مهندسی کشور است. این الگو، با توجه به برایند آنچه در سطح جهان به ویژه در آمریکای شمالی رایج است، تدوین شده است که پس از تصویب به عنوان رویه مورد تأیید سازمان ارزشیابی آموزش مهندسی ایران به کار گرفته خواهد شد.

هدف اصلی این پژوهش تعیین ضرورتهای اصلی در تدوین راهبردهای آموزش مهندسی کشور بوده است، به طوری که با در نظر گرفتن این ضرورتها در راهبردهای آموزش مهندسی بتوان برای اصلاح این نوع آموزشها و متناسب ساختن آنها با نیازها و شرایط جدید اقدام کرد. بدین منظور، از روش تحقیق توصیفی پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری شامل صاحبنظران آموزش مهندسی بوده است که 40 نفر به عنوان نمونه آماری در این پژوهش شرکت کردند. ابزار گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که چهار جنبه اصلی این ابزار عبارت ا ند از: چالشهای آموزش مهندسی، الزامات آموزش مهندسی، دوره ها و دروس مورد تأکید در برنامه درسی و فعالیتهای یادگیری مورد نیاز دانشجویان. داده های پژوهش با روشهای آماری مناسب تحلیل شدند. نتایج نشان داد که اصلاح آموزش مهندسی در کشور ایران ضروری است. در این خصوص، مشکلات اجتماعی و اقتصادی مهم ترین چالشهای آموزش مهندسی به شمار می روند و برای مواجهه با این چالشها متناسب کردن آموزش مهندسی با نیازهای علمی، آموزش جهانی و کارآفرینی و کاربردی شدن از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین، برای پاسخگو کردن برنامه های درسی آموزش مهندسی در قبال نیازها و شرایط جدید باید دروسی با استفاده از کامپیوتر، دروس عملی از قبیل پروژه، آزمایشگاهها، کارآموزی و کارگاهها و دروس زبان انگلیسی مورد تأکید قرار گیرند. سرانجام، برای مسئولیت پذیری بیشتر دانشجویان مهندسی و مشارکت آنها در توسعه پایدار جامعه گذراندن درس اخلاق مهندسی و درس محیط زیست و انرژی توسط آنها الزامی است.

پیش نیاز هر اقدامی برای ارتقای آموزش مهندسی ایران شناسایی کاستیهای کنونی آن است. روشی کارامد برای تعیین جایگاه آموزش مهندسی کشور، در مقایسه با آموزشهای مشابه در کشورهای پیشرفته، بررسی ضوابط و ملاکهایی است که برای یک آموزش استاندارد پیشنهاد شده است. مهم ترین این ملاکها عبارت اند از: وضعیت دانشجویان و آموزشگران، هدفها و دستاوردهای برنامه، محتوای برنامه درسی، فرایند بهبود کیفیت برنامه، امکانات و حمایتهای صورت گرفته از برنامه. مقایسه برنامه های آموزش مهندسی کشور با این ملاکها نشان می دهد که محتوای فنی اغلب آنها کم و بیش مناسب است. در برنامه های آموزش مهندسی ایران توجه اصلی بر دانش افزایی است و بر آموزش علوم مهندسی تأکید و به مسائلی چون توسعه مهارتها و نگرشهای مورد نیاز برای کار حرفه ای، توجه کمتری شده است. این در حالی است که تأکید آموزش مهندسی مدرن بر دستاوردها نیست؛ یعنی آن چیزی که دانش آموختگان یک برنامه آموزش مهندسی فرا گرفته اند یا کاری که قادر به انجام دادن آن هستند. مناسب ترین راه برای آگاهی از اقناع شدن این ملاک ، ارزشیابی برنامه توسط یک سازمان مستقل است. گذر موفقیت آمیز از فرایند ارزشیابی در سطح ملی و سپس، بین المللی مستلزم رفع کاستیهای برنامه است. نظر به اینکه در کوتاه مدت نمی توان به یک برنامه آرمانی دست یافت، کمبودها را می توان اولویت بندی کرد و در مرحله اول تمرکز را بر موارد دارای اهمیت بیشتر قرار داد. در این مقاله کاستیهای عمومی برنامه های آموزش مهندسی در کشور ایران در مقایسه با ملاکهای در نظر گرفته شده برای برنامه های آموزشی مشابه در دیگر کشور ها، بررسی و برخی از مهم ترین موانع در راه ارزشیابی موفق این برنامه ها تشریح و پیشنهادهایی برای برطرف کردن آنها ارائه شده است.

هدف از برنامه آموزشی رشته مهندسی شیمی آماده کردن دانشجویان برای فعالیت در حرفه های مرتبط با آن است. ارائه برنامه آموزشی مناسب به دانشجویان کمک می کند تا با صنعت ارتباط بهتری برقرار کنند و بتوانند در بهبود وضعیت صنعت و پیشرفت آن در آینده نقش مؤثرتری داشته باشند. هدف از این مطالعه ارائه راهکارهایی مناسب برای بهبود برنامه آموزشی رشته مهندسی شیمی در دانشگاههای ایران است. با توجه به این موضوع که برنامه درسی مهندسی شیمی بسیار گسترده است و واحدهای درسی آن یکی از وسیع ترین زمینه ها را برای ظهور مفاهیم علوم پایه فراهم می کند، روشهای مختلفی برای ارائه دروس این رشته در دانشگاههای مختلف مطرح شده است. در این بررسی برنامه های آموزشی دانشگاههای برتر دنیا با رتبه های جهانی زیر 100 در رشته مهندسی شیمی از جمله دانشگاههای Yale، Cambridge، California، Imperial، Columbia، Michigan،Penn  و Toronto با برنامه های آموزشی دانشگاههای ایرانی مقایسه و در انتها راهکارهای مناسبی برای بهبود برنامه آموزشی دانشگاههای ایرانی ارائه شده است.

امروزه، فعالیتهای عمده و اصلی را سازمانها و مؤسسات در قالب پروژه اجرا می کنند. با توجه به بالا بودن حجم پروژه ها در سازمانها، انتخاب پروژه مناسب برای اجرا با توجه به محدودیتهای منابع و هزینه، یکی از مهم ترین فعالیتهای سازمانها به شمار می رود. در انتخاب پروژه مناسب باید عواملی مانند امکان پذیری و جوابگویی نیازهای آینده را در نظرگرفتکهتمام  پارامترهاوعواملدرشرایطعدماطمینان هستند و به طور دقیق سنجش پذیر نیستند. لذا، اجرای هر پروژه ای به یک سری آموزش مشخص نیاز دارد. به طور کلی، می توان گفت که اجرای پروژه ای برای سازمان مناسب است که دارای آموزش بهینه بر اساس واقعیتهای موجود آن سازمان باشد که عمدتاً بر اساس نظرهای خبرگان آن سازمان تعیین می شود. در این مقاله سعی شده است تا با شناسایی عوامل مؤثر بر اجرای مدیریت آموزش در سازمانهای پروژه محور، مهم ترین عوامل برای اجرای مدیریت آموزش در سازمانها تهیه و در سازمان واقعی بررسی و ارزیابی شود. روش تحقیق توصیفی با رویکرد پیمایشی و مقدار نمونه بالای 50 درصد افراد خبره مرتبط با پروژه مطابق با روش کوکران بوده است. جامعه آماری حدود 80 نفر از کارشناسان و مدیران ارشد شرکت فولاد مبارکه بودند که در بخش آموزش بوده اند. همچنین، 22 عامل تأثیرگذار در دو بخش فرایندی و پشتیبانی کننده استخراج و دسته بندی شده اند.

هدف از این پژوهش بررسی کیفیت آموزشهای مهندسی در شرکت تهران بویلر بوده است. برای این کار ابتدا بر مبنای درک و استنباط فراگیران از کیفیت خدمات آموزشی و ارائه کنندگان این دسته از خدمات، مؤلفه های استاندارد یکی از روشهای اندازه گیری کیفیت خدمات (سروکوال)، مطابق با ویژگی خاص برنامه های آموزشی و وضعیت سازمان مورد بررسی، بومی و سپس، میزان درک فراگیران از کیفیت  خدمات آموزشی اندازه گیری شده است.  جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش شامل مهندسانی است که در سالهای 1388-1384 تحت پوشش برنامه های آموزش مهندسی قرار داشته اند. از آنجا که مطالعه تمام افراد جامعه آماری ممکن نبود، با استفاده از روش نمونه گیری تعداد 245 نفر از آنها انتخاب شدند و پرسشنامه های تهیه شده در اختیار آنان قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین انتظارات مهندسان و عملکرد ارائه شده در ارتباط با هریک از ابعاد پنج گانه مورد مطالعه اختلاف معناداری وجود دارد که نشان دهنده نبود رضایت کامل از کیفیت برنامه های آموزشی است. 

اینترنت، فناوریهای جدید ارتباطی و اطلاعاتی همه فرایندهای مورد نیاز برای اتخاذ، تدوین و انتقال دانش به ویژه در سازمانهای علمی آموزشی و پژوهشی را متأثر ساخته است. مجموعه فرایندهای سازمانی موردنظر بخشی از سرمایه فکری در هر سازمان است. سرمایه فکری به طور خلاصه داراییهای نامرئی و ناملموس سازمان است که برای رسیدن به اهداف سازمانی به کار گرفته می شود. در مقاله حاضر که برگرفته از نتایج یک پیمایش با حجم نمونه 70 نفر است، اثر فناوری اینترنت بر نخبگان در دانشگاه علم و صنعت ایران بررسی شده است. با توجه به اصول نظری مطرح شده  بهره مندی از اینترنت در قالب دسترسی و مصرف آن می تواند عامل اساسی در رشد نخبگان یک دانشگاه باشد، هر چند دانشگاههای مختلف به لحاظ سطح سرمایه انسانی و سرمایه ارتباطی می توانند وضعیت متفاوتی نسبت به یکدیگر داشته باشند، از سوی دیگر، سطح دسترسی به اینترنت و استفاده از آن به عنوان یکی از مهم ترین شاخصهای پیشرفتهای آموزش و پژوهش تلقی می شود.