۱.
این مقاله که قسمت دوم از موضوع پدیده فرار مغزهاست، با نگرش بر منشأ و ریشه های این پدیده تدوین شده است. در مقاله اول به تاریخچه این پدیده پرداخته شد و سپس، تقسیم بندی پدیده فرار مغزها بر اساس دوران تاریخی آن به سه دوره قبل از انقلاب (پادشاهی)، دوران انقلاب و بحران و دوران تثبیت و آرامش نسبی تقسیم و آمار مهاجرت در هریک از این دوره ها بررسی شد. در مقاله حاضر سعی شده است نظرهای صاحبنظران در زمینه علل مهاجرت نیروهای کارآمد و نخبه جمع آوری و بررسی شود. از آنجا که نظرها متفاوت هستند و هر شخص یا سازمان و نهادی از دیدگاه تخصصی خود همانند دیدگا ه های جامعه شناسی، اقتصاد ، سیاسی، فرهنگی، حقوقی و غیره به این موضوع پرداخته است، تلاش شد تا با کمک استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی یک نظر سنجی از فرهیختگان و دانشگاهیان کشور بر اساس طرح سؤال هایی در خصوص انگیزه های مهاجرت صورت گیرد. سپس، نتایج به دست آمده در کنار آمار کشورهای خارجی تحلیل و دسته بندی شد، به گونه ای که مجموعه عوامل و انگیزه های ارائه شده در پژوهش حاضر بتواند برای تبدیل فرار مغرها به گردش مغزها مورد استفاده دولتمردان و دست اندرکاران این موضوع قرار گیرد.
۲.
در این مقاله سعی شده است تا ضمن بررسی فناوری های پیشرفته ، به بررسی چند کشور در گزینش و توسعه فناوری پیشرفته پرداخته شود. سپس ، بعد از ارائه مدل های فناوری در ایران به نحوه گزینش آنها در کشور و ضمن بررسی نقش دولت ، صنعت و دانشگاه در این زمینه ، به چگونگی توسعه فناوری پیشرفته در صنایع کشور به خصوص صنعت هوا و فضا پرداخته شود.
۳.
تأکید اصلی سیاستگذاری علم و فناوری بر سه محور خلق دانش، انتشار دانش و بهره برداری از دانش است. اگر به سمت و سوی ارتقای علم و فناوری توجه شود، بی شک راه تولیدات فناوری از مسیر تولیدات علمی می گذرد. علم نیز با تولیدات علمی و به کارگیری فناوری های جدید متحول می شود و ضروری است که در این خصوص چگونگی رشد و توسعه این دو متناوباً بررسی و ارزیابی شود. برای هرکشوری ارزیابی توسعه علم و فناوری در ابعاد مختلف یکی از وظایف عمده سازمان ها و نهاد های سیاستگذار است که می تواند به روش های مختلفی از جمله مطالعات تطبیقی انجام شود. بررسی تطبیقی تجارب سایر کشورها به خصوص کشورهایی که طی سه دهه گذشته شرایط مشابهی با کشور ما داشته اند، می تواند موقعیت کشور را از نظر شاخص های اصلی تولید علم و فناوری تعیین کند و راه را برای هر گونه سیاستگذاری و برنامه ریزی آینده هموار سازد. در این مقاله تلاش شده است. تا ضمن مطالعه شاخص های اصلی تولید علم و فناوری در جهان، مقایسه تطبیقی از نظر تولیدات علمی در هر یک از زمینه های علوم مهندسی با کشور کره جنوبی که در شروع شرایط نسبتاً یکسانی با کشور ما داشته است، صورت گیرد. روند تولیدات علمی و ثبت اختراعات در سال های 1981 تا 2004 برای هر دو کشور هم برای هر یک از رشته های مهندسی و هم به صورت کلی برای علوم مهندسی مشخص و مقایسه شده است. در ادامه تولیدات علمی ایران در سال های 1981 تا 2003 با چند کشور دیگر منطقه با تاکید بر علوم مهندسی مقایسه و رشد تعداد محققان نیز ارزیابی شده است.
۴.
یکی از مهم ترین و اساسی ترین مؤلفه هایی که در اجرای طرح بهبود مستمر در صنایع مطرح می شود، آموزش کارکنان و کاربران درگیر در این صنعت است. در این میان، تعیین محتوای آموزشی، نحوه آموزش، شناسایی کارگران در معرض خطر و اجرای کارآمد برنامه های آموزشی یکی از چالش های اصلی مدیران ایمنی در صنایع است. آنچه در این میان ضروری به نظر می رسد، وجود یک راهنمای کاربردی برای کمک به مجریان در پیاده سازی برنامه های آموزشی تدوین شده است. در این مقاله مدلی برای طراحی، اجرا، ارزشیابی و بهبود برنامه های آموزش ایمنی در صنایع ارائه شده است. همچنین، از آنجا که یکی از مهم ترین ارکان عملیاتی در صنایع استفاده از تجهیزات حمل و نقل و جابه جایی است و بدون استفاده از لیفتراک ها، جرثقیل ها و وسایل مرتبط عملاً کارایی و عملکرد صنایع دچار مشکل خواهد شد، در این مقاله با ارائه مدلی برای آموزش، به صورت مطالعه ای موردی ، لیفتراک به عنوان یکی از مهم ترین ابزار حمل و نقل و جابه جایی کالا در صنایع مورد توجه قرار گرفته است.
۵.
حجم مطالب آموختنی همگام با پیشرفت علم و فناوری افزایش می یابد و آموزش موضوعات جدید چالشی جدی برای مسئولان آموزش کشور است. افزایش مدت آموزش در مدارس و دانشگاه ها و ایجاد دوره های عالی تر برای تدریس مطالب جدید توجیه اقتصادی ندارد. هر چه مدت آموزش در مدرسه و دانشگاه بیشتر شود، مدت کار و سازندگی کمتر و به تبع آن بازدهی اقتصادی فردی و اجتماعی نیز کمتر می شود. بهترین چاره برای خروج از این وضعیت واگذاری قسمتی از وظایف آموزشی ، به خصوص آموزش فناوری ها ، به صنایع و مؤسسات غیر دانشگاهی است. آموزش حرفه ای باید همزمان با کار کردن باشد و به مؤسساتی که مستقیماً از آن بهره می گیرند، واگذار شود. در این مقاله اهداف دوره های آموزشی و مدت و ظرفیت آنها بررسی شده است.
۶.
در این مقاله در باره سیستم های آموزش از راه دور، مزایا، معایب، موانع و مشکلات، روش های مختلف و برتری هریک از آنها بحث و بررسی و راهکارهای افزایش تعامل استاد دانشجو و دانشجو دانشجو ارائه و نیز آینده آموزش از راه دور بررسی شده است.
۷.
پیشرفت سریع فناوری موجب شده است تا نیاز مهندسان به "روز آمد" کردن اطلاعات حرفه ای و علمی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. به منظور تأمین این نیاز تخصصی برای مهندسان فارغ التحصیل و شاغل تا حدودی روش های آموزش مهندسی به کمک اینترنت توانسته است مورد توجه مخاطبان قرار گیرد. در این مقاله روش جدیدی معرفی شده است که کارفرما نخست نیاز تخصصی مهندسان شاغل در محیط کار را به استادان مراکز آکادمیک گزارش می دهد و سپس، متخصصان مرکز آکادمیک مورد نظر به بررسی و تأمین نیاز های تخصصی مهندسان می پردازند. محیط webبرای هر شرکت دقیقاً بر اساس نیاز های تخصصی طراحی شده است و گردش اطلاعات به طور سیستماتیک و از طریق اینترنت در اختیار کاربران قرار می گیرد. روز آمد ساختن این اطلاعات از شروط اولیه این روش است. کاربران می توانند مشکلات تخصصی خود را از طریق اینترنت به این مرکز گزارش داده و درخواست مشاوره دهند. مطالب درسی به نحوی با تجارب صنعتی ادغام می شود که اشتیاقی مضاعف در مهندسان برای یادگیری بیشتر ایجاد می کند. بخشی از این روش آموزشی مستمر در بر گیرنده دروس دوره کارشناسی ارشد است و مهندسان یاد می گیرند که چگونه آموخت ه های دوره مهندسی را با مهارت های عملی و کار آفرینی در عر صه های صنعتی به کار ببرند.
